Η ανασκαφή που συγκλόνισε την Ελλάδα
Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που η Αμφίπολη βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη και η ομάδα της τράβηξαν τα βλέμματα όλων, καθώς η ελπίδα πως εκεί κρυβόταν ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου κυριαρχούσε.
Η συζήτηση δεν περιορίστηκε στην αρχαιολογία. Πολιτικές αντιπαραθέσεις, δημοσιογραφικές εντάσεις και εικασίες κάθε είδους έκαναν την Αμφίπολη το πιο καυτό θέμα της περιόδου.
Η σκιά της κρίσης και τα μνημόνια
Την ίδια στιγμή, η χώρα δοκιμαζόταν από την οικονομική κρίση και τα μνημόνια. Σε αυτό το κλίμα, ο τύμβος Καστά έγινε αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης. Η προσδοκία για μια αποκάλυψη αντάξια της ιστορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν τόσο ισχυρή, που τελικά οδήγησε σε λανθασμένες εκτιμήσεις.
Τα πραγματικά ευρήματα της Αμφίπολης
Παρά τις διαψευσμένες ελπίδες, τα ευρήματα ήταν εντυπωσιακά. Οι Σφίγγες στην είσοδο, οι Καρυάτιδες, αλλά και η σκηνή της αρπαγής της Περσεφόνης εντυπωσίασαν την επιστημονική κοινότητα. Ταυτόχρονα, όμως, άνοιξαν νέο κύκλο θεωριών για το ποιος πραγματικά τιμήθηκε στο μνημείο.
Οι φωνές αμφισβήτησης
Όπως συμβαίνει πάντα, δεν έλειψαν οι αντιρρήσεις. Ο ακαδημαϊκός Βασίλης Πετράκος υποστήριξε πως τα ευρήματα ήταν περισσότερο επικοινωνιακό τέχνασμα παρά ουσιαστική ιστορική ανακάλυψη. Για κάποιους, η ανασκαφή λειτούργησε σαν «όπιο» που απέσπασε την προσοχή των πολιτών από τα οικονομικά μέτρα.
Οι σκελετοί και οι θεωρίες ταύτισης
Στον τάφο βρέθηκαν πέντε σκελετοί:
- μια γυναίκα άνω των 60 ετών,
- δύο άνδρες ηλικίας 35-45,
- ένα βρέφος,
- και ένας ακόμη άνδρας που είχε αποτεφρωθεί.
Σύμφωνα με την Κατερίνα Περιστέρη, η επιγραφή «Παρέλαβον Ηφαιστίωνος», το μονόγραμμα του Αντιγόνου του Μονόφθαλμου και τα νομίσματα δείχνουν πως το μνημείο συνδέεται με τον Ηφαιστίωνα, τον στενό φίλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η σημασία πέρα από την αρχαιολογία
Είτε πρόκειται για τον Ηφαιστίωνα είτε για άλλο επιφανή Μακεδόνα, η Αμφίπολη απέδειξε κάτι βαθύτερο: ότι η ελληνική κοινωνία, με τις αντιπαραθέσεις, τις θεωρίες συνωμοσίας και τις πολιτικές σκοπιμότητες, αντικατοπτρίζεται σε κάθε μεγάλο ζήτημα.
Συχνές Ερωτήσεις
Μεταξύ των σημαντικών ευρημάτων ξεχωρίζουν οι Σφίγγες στην είσοδο, ενώ οι Καρυάτιδες εντυπωσιάζουν με την επιβλητική τους παρουσία. Επιπλέον, η τοιχογραφία με την αρπαγή της Περσεφόνης δίνει νέα διάσταση στο μνημείο, ενώ οι πέντε σκελετοί που βρέθηκαν στον τάφο ενισχύουν το μυστήριο γύρω από την ταυτότητά του.
Όχι. Οι περισσότερες ενδείξεις δείχνουν ότι το μνημείο ήταν αφιερωμένο στον Ηφαιστίωνα, στενό φίλο και στρατηγό του Αλέξανδρου.
Η ανασκαφή συνέπεσε με την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Πολλοί θεώρησαν ότι χρησιμοποιήθηκε για να αποσπάσει την κοινή γνώμη από τα μνημόνια και τα οικονομικά μέτρα.
Αν και δεν αποκαλύφθηκε ο τάφος του Αλέξανδρου, τα ευρήματα παραμένουν σπουδαία για την αρχαιολογία και δίνουν εικόνα της μακεδονικής τέχνης και ιστορίας.
