Τι βρέθηκε και γιατί έχει σημασία
Στον αρχαιολογικό χώρο της ομηρικής Τροίας ήρθε στο φως σπάνια χρυσή πόρπη ηλικίας περίπου 4.500 ετών, μαζί με λίθο από νεφρίτη και χάλκινη καρφίτσα. Το τουρκικό Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε την πόρπη «μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις του τελευταίου αιώνα». Πρόκειται για μία από τις μόλις τρεις γνωστές παγκοσμίως, και την καλύτερα διατηρημένη. Το εύρημα εντοπίστηκε στα στρωματογραφικά επίπεδα της Τροίας ΙΙ.
Η χρονολόγηση της Τροίας ΙΙ και το «άγκυρο» του 2500 π.Χ.
Η ακριβής έναρξη της φάσης Τροία ΙΙ αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής συζήτησης (περί το 2300–2200 π.Χ. ή νωρίτερα). Η χρυσή πόρπη λειτουργεί ως σταθερό σημείο αναφοράς: μετατοπίζει τον πολιτιστικό ορίζοντα προς το 2500 π.Χ., ενισχύοντας μια πρώιμη χρονολόγηση για τη συγκεκριμένη φάση. Έτσι, βελτιώνει το χρονοδιάγραμμα της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού στην Τροία και προσφέρει συγκρίσιμο δείκτη για γειτονικές περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολίας.
Νεφρίτης στην Τροία: πολυτέλεια και δίκτυα μεγάλων αποστάσεων
Ο νεφρίτης σπανίζει στα ευρήματα της Τροίας. Η παρουσία του δηλώνει πολυτελές υλικό με πιθανές τελετουργικές ή κοσμητικές χρήσεις (π.χ. πολύτιμος λίθος για δαχτυλίδι ή περιδέραιο). Υποδηλώνει επίσης δίκτυα εμπορίου μεγάλων αποστάσεων ήδη από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού και μια ελίτ που επένδυε σε εξωτικά υλικά.
Τι μας λένε τα αντικείμενα για την κοινωνία της Τροίας
- Τεχνογνωσία μετάλλων: Η χρυσή πόρπη και η χάλκινη καρφίτσα δείχνουν εξειδικευμένη μεταλλουργία και καλαίσθητη μικροτεχνία.
- Κοινωνική διάκριση: Η χρήση χρυσού/νεφρίτη παραπέμπει σε κοινωνικές ιεραρχίες και σύμβολα status.
- Πολιτισμικές επαφές: Η σπανιότητα του νεφρίτη τονίζει διαμεσολάβηση και ανταλλαγές με μακρινούς τόπους.
- Χρονολογική αξία: Η πόρπη αγκυρώνει τη φάση Τροία ΙΙ και βελτιώνει τα συγκριτικά πλαίσια για όλη την Ανατολία.
Πού θα τα δούμε
Σύμφωνα με την πολιτική τοπικής έκθεσης ευρημάτων, τα αντικείμενα θα παρουσιαστούν στο Μουσείο της Τροίας στο Τσανάκκαλε, προσφέροντας στους επισκέπτες άμεση επαφή με υλικό που διαμόρφωσε πρώιμες αστικές κοινωνίες.
Ιστορικό πλαίσιο: από τον Σλίμαν στα εννέα στρώματα
Η Τροία ερευνάται πάνω από 160 χρόνια, με αφετηρία τον Χάινριχ Σλίμαν. Οι αρχαιολόγοι έχουν χαρτογραφήσει εννέα κύριες φάσεις (Τροία Ι–ΙΧ), από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού έως τη Βυζαντινή περίοδο. Η θέση της, πύλη μεταξύ Αιγαίου και Μαύρης Θάλασσας, εξηγεί τη διαχρονική στρατηγική σημασία της. Από το 1998 αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
