Το μνημειώδες Βασιλικό Κουργκάν ή Tsarskiy Kurgan είναι μια ισχυρή απόδειξη αρχιτεκτονικής από την αρχαία Eλληνική κληρονομιά στην Κριμαία. Αυτός ο εντυπωσιακός ταφικός τύμβος, που έγινε τον 4ο αιώνα π.Χ., αποδεικνύει περίτρανα την εγκατάσταση Ελληνικών αποικιών στην περιοχή.. Καθώς αυτές έγιναν από τη Μίλητο της Μικράς Ασίας.
Συγκεκριμένα, το Βασιλικό Κουργκάν είναι κοντά στη σημερινή πόλη Κερτς, η οποία ήταν το αρχαίο Ελληνικό Παντικάπαιον. Μία πόλη που ίδρυσαν οι Έλληνες στα τέλη του 7ου ή στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. Η ανατολική Κριμαία είναι γεμάτη με τύμβους, καθώς μόνο στην περιοχή του Κερτς υπάρχουν περίπου 200. Το Βασιλικό Κουργκάν όμως ξεχωρίζει ενώ είναι περίπου 5 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του κέντρου της πόλης.
Ένα Αριστούργημα Μοναδικής Αρχιτεκτονικής
Το ανάχωμα του τάφου, με ύψος που αγγίζει τα 20 μέτρα και περίμετρο βάσης 250 μέτρα, εντυπωσιάζει τον επισκέπτη. Ωστόσο, η πραγματική του ιδιαιτερότητα είναι στο εσωτερικό του. Ο ταφικός θάλαμος, με διαστάσεις 4,39 επί 4,35 μέτρα, μετατρέπεται σταδιακά σε έναν κυκλικό τρούλο με ψευδοθόλο, ο οποίος θυμίζει σχήμα κυψέλης. Το συνολικό ύψος του θαλάμου φτάνει τα 8,84 μέτρα. Το μοναδικό του πέρασμα εισόδου (δρόμος), πλάτους μόλις 2,80 μέτρων και μήκους 37 μέτρων, έχει γίνει με τη χρήση τεχνικής θόλου. Χρησιμοποίησαν κίτρινους ασβεστόλιθους για την κατασκευή και των δύο τμημάτων του κτιρίου. Ενώ το δάπεδο του τάφου είναι ένα συμπιεσμένο μείγμα από πηλό, ασβέστη και ασβεστόλιθο.
Η Σημασία του και το Μυστήριο της Λεηλασίας
Οι ιστορικοί θεωρούν το Βασιλικό Κουργκάν ένα μοναδικό παγκόσμιο αριστούργημα της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Πιστεύουν ότι ήταν ο τελευταίος τόπος ανάπαυσης ενός ηγεμόνα του Βασιλείου του Βοσπόρου, το οποίο ίδρυσαν Ελληνικές αποικίες στη Μαύρη Θάλασσα τον 5ο αιώνα π.Χ. Ο τάφος ίσως ανήκε στον Λεύκωνα του Βοσπόρου, ο οποίος βασίλευσε από το 389 έως το 349 π.Χ. Κατά τη διάρκεια συστηματικών ανασκαφών, που έγιναν από το 1833 έως το 1837, άνοιξαν το κουργκάν.
Ωστόσο, βρήκαν μόνο υπολείμματα μιας ξύλινης σαρκοφάγου, υποδηλώνοντας ότι είχε λεηλατηθεί πολύ καιρό πριν. Για αυτόν τον λόγο, πιστεύουν ότι το κουργκάν λεηλατήθηκε στην αρχαιότητα ή στους αιώνες που ακολούθησαν. Στην εποχή του Χριστιανισμού, ο τάφος μπορεί να είχε λειτουργήσει ακόμη και ως καταφύγιο ή θρησκευτικό ιερό.. Καθώς έχουν χαράξει χριστιανικά σύμβολα στους εσωτερικούς του τοίχους.
Η Κληρονομιά της Μιλήτου στο Παντικάπαιον
Το Παντικάπαιον, που σημαίνει «μονοπάτι των ψαριών», ήταν μια αρχαία Ελληνική πόλη που ιδρύθηκε από αποίκους της Μιλήτου. Είναι στην ανατολική ακτή της Κριμαίας, την οποία οι Έλληνες ονόμασαν Ταυρίδα. Η αποικία αναπτύχθηκε για πολλούς αιώνες ως ένα ισχυρό Ελληνικό κέντρο. Η Μίλητος ήταν η μεγαλύτερη Ελληνική μητρόπολη όλων των εποχών, καθώς ίδρυσε περισσότερες αποικίες από οποιαδήποτε άλλη Ελληνική πόλη. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος αναφέρει 90 αποικίες που ίδρυσαν οι Μιλήσιοι στο έργο του «Φυσική Ιστορία». Το Παντικάπαιον έγινε στο όρος Μιθριδάτης, έναν λόφο στη δυτική πλευρά του Κιμμέριου Βοσπόρου.
Από το Χρυσό στον Μιθριδάτη
Η πόλη έκοψε ασημένια νομίσματα τον 5ο αιώνα π.Χ. και χρυσά και χάλκινα νομίσματα τον 4ο αιώνα π.Χ.. Μερικά από τα οποία υπάρχουν ακόμα και απεικονίζουν τον Έλληνα θεό Πάνα. Το Μουσείο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη και το Μουσείο Κερτς φιλοξενούν πολλά αντικείμενα που έχουν βρει στην αρχαία θέση του Παντικαπαίου, η οποία είναι ακόμα υπό ανασκαφή. Στο μικρό μουσείο του Κερτς, μπορεί κανείς να δει αρχαιολογικά ευρήματα όπως βάθρα, επιτύμβιες στήλες και σαρκοφάγους.
Στη μεγαλύτερή της έκταση, η πόλη κάλυπτε 100 εκτάρια (250 στρέμματα). Κατά τον 5ο έως τον 4ο αιώνα π.Χ., η πόλη έγινε η έδρα των Αρχαιανακτιδών και στη συνέχεια των Σπαρτοκιδών, δυναστειών Θρακών βασιλιάδων του Βοσπόρου. Η οικονομική της παρακμή τον 4ο-3ο αιώνα π.Χ. ήταν αποτέλεσμα της κατάκτησης των στεπών από τους Σαρμάτες και του αυξανόμενου ανταγωνισμού από τα σιτηρά της Αιγύπτου.
Το Τέλος μιας Εποχής
Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι ο τελευταίος των Σπαρτοκιδών, ο Παερισάδης Ε’, άφησε το βασίλειό του στον Μιθριδάτη ΣΤ’ Ευπάτορα, βασιλιά του Πόντου. Αυτή τη μετάβαση της εξουσίας οργάνωσε ο Διόφαντος, ένας από τους στρατηγούς του Μιθριδάτη, ο οποίος είχε σταλεί νωρίτερα στην Ταυρική χερσόνησο για να βοηθήσει τις τοπικές ελληνικές πόλεις ενάντια στον Παλάκο της Μικράς Σκυθίας. Ωστόσο, η αποστολή δεν εξελίχθηκε ομαλά, καθώς ο Παερισάδης δολοφονήθηκε από Σκύθες, με επικεφαλής τον Σαύμακο, και ο Διόφαντος αναγκάστηκε να διαφύγει.
Επέστρεψε αργότερα με ενισχύσεις για να καταστείλει την εξέγερση γύρω στο 110 π.Χ. Πενήντα χρόνια μετά, ο Μιθριδάτης αυτοκτόνησε στο Παντικάπαιον, καθώς, μετά την ήττα του σε πόλεμο με τη Ρώμη, ο γιος του και οι ίδιοι οι πολίτες στράφηκαν εναντίον του. Σήμερα, το Βασιλικό Κουργκάν υπάρχει ως μία ζωντανή απόδειξη μιας μεγάλης εποχής και από την ανεκτίμητη αρχαία Ελληνική κληρονομιά που άφησε η Μίλητος στην Κριμαία.
