Εισαγωγή
Η Μάχη των Θερμοπυλών (480 π.Χ.) έχει μείνει στην ιστορία ως μία από τις πιο θρυλικές τελευταίες μάχες. Ο βασιλιάς Λεωνίδας και οι 300 Σπαρτιάτες έγιναν σύμβολα ηρωισμού απέναντι σε αμέτρητους αντιπάλους. Όμως, δίπλα τους στάθηκαν και άλλοι Έλληνες. Ανάμεσά τους, οι 700 Θεσπιείς με αρχηγό τον Δημόφιλο, οι οποίοι πολέμησαν μέχρι τέλους και θυσίασαν όχι μόνο τις ζωές τους, αλλά και την ίδια την πόλη τους.
Η Αρχαία Θεσπιά
Η Θεσπιά ήταν πόλη-κράτος της Βοιωτίας, στην κεντρική Ελλάδα. Οι κάτοικοί της λάτρευαν ιδιαίτερα τον θεό Έρωτα, προστάτη της αγάπης και της γονιμότητας. Μάλιστα, αργότερα, ο διάσημος γλύπτης Πραξιτέλης φιλοτέχνησε στην πόλη το περίφημο άγαλμα του Έρωτα, εμπνευσμένος από τη διάσημη εταίρα Φρύνη.
Πολιτικά, η Θεσπιά ανήκε στη Βοιωτική Συμμαχία με κέντρο τη Θήβα. Οι πόλεις της συμμαχίας χρησιμοποιούσαν κοινά νομίσματα και μέτρα, αλλά διατηρούσαν την αυτονομία τους. Έτσι, όταν οι Πέρσες απείλησαν την Ελλάδα, οι Θεσπιείς δεν έμειναν αμέτοχοι.
Οι Θεσπιείς στη Μάχη των Θερμοπυλών
Το καλοκαίρι του 480 π.Χ. ο βασιλιάς Ξέρξης Α΄ της Περσίας εισέβαλε στην Ελλάδα. Οι Έλληνες, παρά τις μεταξύ τους διαμάχες, ένωσαν δυνάμεις. Υπό τον Λεωνίδα, ο ελληνικός στρατός κατέλαβε το στενό πέρασμα των Θερμοπυλών.
Οι Θεσπιείς, με 700 οπλίτες υπό τον Δημόφιλο, στάθηκαν στο πλευρό των Σπαρτιατών. Η αριθμητική διαφορά ήταν συντριπτική: δεκάδες χιλιάδες Πέρσες εναντίον λίγων χιλιάδων Ελλήνων. Ωστόσο, η μορφολογία του πεδίου εξουδετέρωνε το πλεονέκτημα των Περσών.
Για τρεις μέρες οι Έλληνες απέκρουσαν τις επιθέσεις. Την τρίτη ημέρα όμως, οι Πέρσες βρήκαν ένα μυστικό μονοπάτι που τους επέτρεψε να κυκλώσουν τον ελληνικό στρατό. Οι περισσότεροι Έλληνες αποχώρησαν. Παρέμειναν όμως οι 300 Σπαρτιάτες, οι 700 Θεσπιείς και περίπου 400 Θηβαίοι.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι Θεσπιείς αρνήθηκαν να φύγουν. Πολέμησαν μέχρι τέλους, γύρω από το σώμα του Λεωνίδα, και έπεσαν ηρωικά σε βροχή περσικών βελών.
Μετά τη Θυσία
Η εκδίκηση του Ξέρξη ήταν σκληρή. Η Θεσπιά ισοπεδώθηκε και οι κάτοικοι που απέμειναν κατέφυγαν στην Πελοπόννησο.
Όμως οι Θεσπιείς δεν λύγισαν. Την επόμενη χρονιά, το 479 π.Χ., έστειλαν 1.800 άνδρες στη μάχη των Πλαταιών. Εκεί οι Έλληνες νίκησαν και ανάγκασαν τους Πέρσες να εγκαταλείψουν την Αττική και τη Βοιωτία. Την ίδια ημέρα, ο ελληνικός στόλος νίκησε στη Μυκάλη, βάζοντας τέλος στην περσική απειλή στο Αιγαίο.
Η Μνήμη των Θεσπιέων
Η θυσία των Θεσπιέων ξεχάστηκε για αιώνες στη σκιά των Σπαρτιατών. Όμως η μνήμη τους αναγνωρίστηκε επίσημα το 1997, όταν ανεγέρθηκε μνημείο προς τιμήν τους δίπλα στο άγαλμα του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες.
Σήμερα, η ιστορία τους θυμίζει πως η ελευθερία δεν υπερασπίστηκε μόνο από τους Σπαρτιάτες, αλλά και από άλλες ελληνικές πόλεις που δεν δίστασαν να θυσιαστούν.
