Ο Αισχύλος, ένας από τους τρεις μεγάλους τραγικούς ποιητές της αρχαίας Ελλάδας, μαζί με τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη, γεννήθηκε στην Ελευσίνα το 525 π.Χ. Ως γόνος του ευγενούς γαιοκτήμονα Ευφορίωνα, μέλους του γένους των Κοδριδών, ο Αισχύλος ανέπτυξε νωρίς το ταλέντο του στους δραματικούς αγώνες. Η πρώτη του εμφάνιση έγινε στην 70η Ολυμπιάδα, όπου αναμετρήθηκε με τους ποιητές Πρατίνα και Χοιρίλο.
Ως ενεργός πολίτης της Αθήνας, ο Αισχύλος συμμετείχε ενεργά στις μάχες κατά των Περσών, πολεμώντας ο ίδιος, ενώ και οι δύο του αδελφοί, ο Αμυνίας και ο Κυναίγειρος, έλαβαν μέρος στη Μάχη του Μαραθώνα. Μάλιστα, ο Κυναίγειρος έχασε τη ζωή του στον Μαραθώνα, προσπαθώντας με τα χέρια του – καθώς ήταν ιδιαίτερα δυνατός και πιθανότατα παλαιστής – να συγκρατήσει ένα περσικό πλοίο προτού αποπλεύσει. Αυτή η προσωπική του εμπλοκή αντικατοπτρίζεται έντονα στο θεατρικό και ποιητικό του έργο, το οποίο ερμηνεύει ιδεολογικά, πολιτικά και φιλοσοφικά την ιστορική αυτή στιγμή για την πόλη.
Η Φιλοσοφία του Δικαίου και η Πυθαγόρεια Επίδραση
Στο έργο του Αισχύλου, η έννοια του δικαίου κατέχει κεντρική θέση, συμπυκνώνοντας τη συνείδηση του ποιητή ως μαχόμενου πολίτη. Ο Τζ. Τόμσον, μελετητής του έργου του, υποστηρίζει ότι ο Αισχύλος ήταν οπαδός του Πυθαγόρα, και πράγματι, τα δράματά του διαποτίζονται από πυθαγόρειες ιδέες.
Διαχρονικά Αποφθέγματα του Αισχύλου
Τα λόγια του Αισχύλου παραμένουν επίκαιρα και διαχρονικά, προσφέροντας σοφία και καθοδήγηση. Ας δούμε μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα:
- Σοφός είναι εκείνος που ξέρει χρήσιμα, όχι πολλά.
- Αυτό το απόφθεγμα υπογραμμίζει τη σημασία της ποιότητας έναντι της ποσότητας στη γνώση. Δεν είναι η συσσώρευση πληροφοριών που μας κάνει σοφούς, αλλά η ικανότητα να διακρίνουμε τι είναι πραγματικά χρήσιμο και εφαρμόσιμο στη ζωή μας.
- Δεν είναι οι όρκοι που μας κάνουν να πιστέψουμε κάποιον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος που μας κάνει να πιστέψουμε τους όρκους.
- Εδώ, ο Αισχύλος τονίζει ότι η αξιοπιστία ενός ατόμου προέρχεται από τον ίδιο του τον χαρακτήρα και όχι από τις απλές του διαβεβαιώσεις ή όρκους. Η πίστη γεννιέται από την ακεραιότητα του προσώπου.
- Είσαι ανυπόφορος, αν είσαι πετυχημένος.
- Μια κυνική, αλλά συχνά αληθινή παρατήρηση για την ανθρώπινη φύση. Η επιτυχία μπορεί να φέρει αλαζονεία και να κάνει κάποιον δυσάρεστο στους γύρω του, καθώς οι άλλοι ενδέχεται να ζηλέψουν ή να αντιδράσουν αρνητικά.
- Είναι στην ανθρώπινη φύση να κλωτσάνε αυτόν που έχει ξεπέσει.
- Αυτό το απόφθεγμα αναδεικνύει μια σκληρή πτυχή της ανθρώπινης συμπεριφοράς: την τάση να επιτιθόμαστε σε κάποιον που βρίσκεται ήδη σε αδύναμη θέση ή έχει αποτύχει.
- Με έργα και όχι με λόγια.
- Μια διαχρονική παρότρυνση για δράση. Αυτό που έχει σημασία είναι οι πράξεις μας, όχι οι κενές υποσχέσεις ή οι ωραίες εκφράσεις.
- Καλύτερα να πεθάνουμε μια φορά παρά να υποφέρουμε άσχημα όλες τις μέρες.
- Ο Αισχύλος εκφράζει την προτίμηση ενός γρήγορου τέλους έναντι μιας ζωής γεμάτης ανείπωτο πόνο και βασανιστήρια, υποδηλώνοντας την αξία της αξιοπρέπειας.
- Ο καθρέφτης αντικατοπτρίζει τη μορφή και το κρασί τον νου.
- Μια ποιητική παρατήρηση για την επίδραση του κρασιού. Ενώ ο καθρέφτης δείχνει την εξωτερική μας εμφάνιση, το κρασί, συχνά, αποκαλύπτει την πραγματική κατάσταση του μυαλού και του χαρακτήρα μας, χαλαρώνοντας τις αναστολές.
- Η δύναμη της ανάγκης είναι ακαταμάχητη.
- Αυτό το απόφθεγμα τονίζει ότι η αναγκαιότητα μπορεί να οδηγήσει σε πράξεις ή αποτελέσματα που φαντάζουν αδύνατα υπό άλλες συνθήκες. Η ανάγκη συχνά μας ωθεί να ξεπεράσουμε τα όριά μας.
- Της νύχτας της αρέσει να προκαλεί ωδίνες τοκετού στον σοφό ηγέτη.
- Μια μεταφορική έκφραση που σημαίνει ότι οι δύσκολες και σκοτεινές στιγμές (η νύχτα) είναι αυτές που απαιτούν και γεννούν τις πιο βαθιές σκέψεις και τις σοφότερες αποφάσεις από έναν ηγέτη.
- Αρέσει στο λαό να κατηγορεί την εξουσία.
- Μια παρατήρηση για τη δυναμική μεταξύ του λαού και της εξουσίας. Ο Αισχύλος αναγνωρίζει την τάση των πολιτών να αποδίδουν ευθύνες και να επικρίνουν τους κυβερνώντες, μια συμπεριφορά που παραμένει επίκαιρη ακόμα και σήμερα.
Τα λόγια του Αισχύλου μας προσφέρουν ένα παράθυρο στον αρχαίο κόσμο και ταυτόχρονα αντανακλούν αλήθειες που παραμένουν αναλλοίωτες στο πέρασμα των αιώνων. Ποιο από αυτά τα αποφθέγματα σας βρίσκει περισσότερο σύμφωνους σήμερα;
