Η Ακαδημία του Πλάτωνα, ή απλώς “Η Ακαδημία”, ήταν μια περίφημη σχολή στην αρχαία Αθήνα, που ιδρύθηκε από τον Πλάτωνα το 387 π.Χ., και βρισκόταν στα βορειοδυτικά προάστια της Αθήνας, έξω από τα τείχη της πόλης. Ο χώρος πήρε το όνομά του από τον θρυλικό ήρωα Ακάδημο.
Ο Πλάτωνας είναι η μοναδική μορφή που πρέπει να λάβει τα εύσημα για τη γέννηση αυτού του μοναδικού θεσμού. Αρχικά απέκτησε το οικόπεδο στο οποίο τελικά χτίστηκε η Ακαδημία και άρχισε να πραγματοποιεί εκεί ανεπίσημες συναντήσεις για να συζητήσει φιλοσοφικά ζητήματα με κάποιους από τους φίλους του.
Οι συγκεντρώσεις περιλάμβαναν στοχαστές όπως ο Θεαίτητος ο Σουνιεύς, ο Αρχύτας ο Ταραντίνος, ο Λεωδάμας ο Θάσιος και ο Νεοκλείδης. Αυτές οι συναντήσεις και συζητήσεις συνεχίστηκαν για χρόνια, αλλά μόλις ο Εύδοξος ο Κνίδιος έφτασε στα μέσα της δεκαετίας του 380 π.Χ. αναγνωρίστηκε η Ακαδημία ως επίσημη σχολή.
Η Η Γέννηση της Γνώσης: Ακαδημία Πλάτωνα το πρώτο Πανεπιστήμιο του κόσμου
Η Ακαδημία του Πλάτωνα δεν ήταν ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα όπως το γνωρίζουμε στη σύγχρονη εποχή, αλλά επειδή είχε τα χαρακτηριστικά μιας σχολής και κάλυπτε μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων όπως η φιλοσοφία, η αστρονομία, τα μαθηματικά, η πολιτική, η φυσική και άλλα, θεωρείται ότι ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ο κήπος που ο Πλάτωνας αποφάσισε να χρησιμοποιήσει για τις συζητήσεις του είχε χρησιμοποιηθεί προηγουμένως από πολλές αθηναϊκές ομάδες, τόσο πολιτικές όσο και θρησκευτικές, με την Ακαδημία να φιλοξενεί μια νυχτερινή λαμπαδηδρομία από βωμούς στην Αθήνα προς τον βωμό του Προμηθέα στους κήπους της.
Ο δρόμος που οδηγούσε στο Πανεπιστήμιο ήταν επίσης στρωμένος με τις ταφόπλακες πολλών Αθηναίων, και εκεί διεξάγονταν νεκρικοί αγώνες, μαζί με μια Διονυσιακή πομπή από την πόλη της Αθήνας προς την τοποθεσία και στη συνέχεια πίσω στην πόλη.
Μια αποκλειστική ομάδα διανοουμένων συναντιόταν στην Ακαδημία, με τους “μαθητές” του Πλάτωνα να μην φέρουν πραγματικά τον τίτλο του μαθητή, εκτός από τη διάκριση μεταξύ νεότερων και ανώτερων μελών του σώματος.
Ένας από αυτούς, ο Αριστοτέλης, έγινε ένας από τους πιο επιδραστικούς φιλοσόφους όλων των εποχών.
Οι μέθοδοι διδασκαλίας που χρησιμοποιούσε ο Πλάτωνας, συμπεριλαμβανομένων τόσο διαλέξεων όσο και σεμιναρίων, επικεντρώνονταν στις οδηγίες του, εκτός από τον διάλογο μεταξύ δασκάλων και μαθητών.
Σύμφωνα με μια ανεπιβεβαίωτη ιστορία που έχει γίνει θρύλος ανά τους αιώνες και μέχρι τη σύγχρονη εποχή, η Ακαδημία είχε τη φράση «Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω μοι τη θύρα» χαραγμένη πάνω από την είσοδό της, μια φράση που σημαίνει “Κανείς αγεωμέτρητος να μην μπει από την πόρτα μου”.
Η Ακαδημία ήταν δωρεάν
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την ηγεσία του Πλάτωνα στην Ακαδημία, τα μέλη της δεν πλήρωναν τέλη, και μετά τον θάνατό του, η Ακαδημία συνέχισε τη λειτουργία της για σχεδόν 200 χρόνια.
Ο Διογένης ο Λαέρτιος, βιογράφος αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, χώρισε την ιστορία λειτουργίας της Ακαδημίας σε τρεις περιόδους: την Παλαιά, τη Μέση και τη Νέα. Επικεφαλής της Παλαιάς έθεσε φυσικά τον Πλάτωνα· επικεφαλής της Μέσης Ακαδημίας, τον Αρκεσίλαο· και της Νέας, τον Λακύδη.
Το 86 π.Χ., ο Λούκιος Κορνήλιος Σύλλας, Ρωμαίος στρατηγός και πολιτικός που κατείχε δύο φορές τον ρόλο του υπάτου και ανέβηκε ξανά στη δικτατορία της Ρώμης, πολιόρκησε την πόλη της Αθήνας και την κατέκτησε. Η Ακαδημία καταστράφηκε και ισοπεδώθηκε.
Τραγικά, το μέγεθος της καταστροφής ήταν τόσο τεράστιο που η σχολή δεν άνοιξε ποτέ ξανά. Ωστόσο, η κληρονομιά της Ακαδημίας έχει παραμείνει ζωντανή ανά τους αιώνες, δίνοντάς μας ζωτικές γνώσεις και πληροφορίες ακόμη και σήμερα για τον κόσμο στον οποίο ζούμε.
