Η Σφαγή των 108: Οι Πιο Σημαντικοί Μνηστήρες της Πηνελόπης και το Τέλος τους στην Ιθάκη

Εισαγωγή: Η Τελική Εκδίκηση στην Ιθάκη

Η δολοφονία των μνηστήρων αποτελεί μία από τις πιο δραματικές σκηνές στην Οδύσσεια του Ομήρου. Όταν ο Οδυσσέας επιστρέφει επιτέλους στην Ιθάκη, έπειτα από χρόνια γεμάτα περιπέτειες και δοκιμασίες, ενώνει τις δυνάμεις του με τον γιο του, Τηλέμαχο. Μαζί με τους αφοσιωμένους του βοσκούς, τον Εύμαιο και τον Φιλοίτο, οργανώνουν τη μεγάλη εκδίκηση. Έτσι, οι τέσσερις τους σχεδιάζουν προσεκτικά το επόμενο βήμα: κλειδώνουν τους μνηστήρες στο ανάκτορο, τους αφαιρούν τα όπλα και στη συνέχεια εξαπολύουν μια αδυσώπητη τιμωρία σε όσους τόλμησαν να διεκδικήσουν τον θρόνο και τη γυναίκα του Οδυσσέα, την Πηνελόπη.

Η Ομάδα του Οδυσσέα: Ποιοι Έμειναν Δίπλα του ως το Τέλος

• Εύμαιος: Ο χοιροβοσκός του Οδυσσέα, πάντα πιστός στο βασιλιά του.
• Φιλοίτος: Ο αγελαδοβοσκός του Οδυσσέα, ο οποίος παρέμεινε πιστός μέχρι το τέλος.
• Ο Οδυσσέας τους υπόσχεται ελευθερία και ανταμοιβή για τη συνέπειά τους.
• Μαζί με τον Τηλέμαχο, εξοντώνουν συνολικά 108 μνηστήρες και 12 άπιστες δούλες.

---

Οι Πρωταγωνιστές Μνηστήρες και το Τραγικό Τέλος τους

1. Αντίνοος: Ο Ηγέτης των Μνηστήρων

Ο Αντίνοος υπήρξε ο κύριος υποκινητής της συνωμοσίας εναντίον του Τηλέμαχου. Οργάνωσε ενέδρα κατά την επιστροφή του Τηλέμαχου από την Πύλο, όμως απέτυχε χάρη στην επέμβαση της Αθηνάς. Επιπλέον, προσέβαλε τον μεταμφιεσμένο Οδυσσέα, πετώντας του κάθισμα. Ο Οδυσσέας τον εκτέλεσε με ένα βέλος στον λαιμό.

2. Ευρύμαχος: Ο Διπρόσωπος Ανταγωνιστής

Ο Ευρύμαχος, επίσης ηγέτης των μνηστήρων, προσπαθεί να ξεγελάσει τον Οδυσσέα προσποιούμενος μεταμέλεια και ρίχνοντας όλη την ευθύνη στον Αντίνοο. Ο Οδυσσέας, όμως, δεν πείθεται. Σηκώνει το τόξο του και σκοτώνει τον Ευρύμαχο με μια ακαριαία βολή.

3. Αγέλαος: Το Τέλος με το Ακόντιο

Ο Αγέλαος δοκίμασε να ηγηθεί των εναπομείναντων μνηστήρων αλλά έπεσε νεκρός από το ακόντιο του Οδυσσέα.

4. Αμφιμέδων: Η Μάχη με τον Τηλέμαχο

Ο Αμφιμέδων τραυμάτισε ελαφρά τον Τηλέμαχο στη μάχη, αλλά τελικά σκοτώθηκε από το δόρυ του.

5. Αμφίνομος: Ο Ευσεβής αλλά Άτυχος

Παρότι προσπάθησε να αποτρέψει τη δολοφονία του Τηλέμαχου, και έδειξε καλοσύνη στον Οδυσσέα, σκοτώθηκε από τον Τηλέμαχο με ακόντιο.

6. Κτησίππος: Ο Ειρωνικός Μνηστήρας

Ο Κτησίππος προσέβαλε τον Οδυσσέα, προσφέροντάς του ευτελές δώρο. Ο Οδυσσέας τον εκδικήθηκε σκοτώνοντάς τον.

7. Δημοπτόλεμος: Θύμα του Δόρατος

Ο Οδυσσέας σκότωσε τον Δημοπτόλεμο στη δεύτερη φάση της μάχης με το μυτερό του δόρυ.

8. Έλατος: Ο Θάνατος από τον Εύμαιο

Ο πιστός χοιροβοσκός Εύμαιος σκότωσε τον Έλατο στη μάχη.

9. Ευρυάδης: Το Τέλος από τον Τηλέμαχο

Ο Ευρυάδης σκοτώθηκε από τον Τηλέμαχο με δόρυ.

10. Ευρυδάμας: Προσφορά και Ανταπόδοση

Παρά το δώρο του στην Πηνελόπη, ο Ευρυδάμας βρήκε τον θάνατο από το ακόντιο του Οδυσσέα.

11. Ευρυνόμος: Η Μοιραία Σχέση

Παράλληλα, ο Ευρυνόμος, αδελφός του Αντίφου που χάθηκε από τον Κύκλωπα Πολύφημο, δεν είχε καλύτερη μοίρα, καθώς και εκείνος βρήκε το τέλος του από τα χέρια του Οδυσσέα.

12. Λεώκριτος: Η Μάχη με τον Τηλέμαχο

Ο Λεώκριτος σκοτώθηκε στη μάχη από το δόρυ του Τηλέμαχου.

13. Λειώδης: Ο Μάντης που Δεν Συγχωρέθηκε

Παρά τις εκκλήσεις του για έλεος, ο Οδυσσέας θανάτωσε τον Λειώδη, καθώς είχε προσευχηθεί να μη γυρίσει ο ήρωας στην Ιθάκη.

14. Πείσανδρος: Το Τέλος από τον Φιλοίτο

Ο Πείσανδρος, ένας από τους γενναιότερους μνηστήρες, σκοτώθηκε από τον αγελαδοβοσκό Φιλοίτο.

---

Ομηρικές Παρομοιώσεις για τη Μνηστηροφονία

Ο Όμηρος χρησιμοποίησε δυνατές παρομοιώσεις για να περιγράψει τη σφαγή των μνηστήρων:

• Σαν γύπες: «Όπως οι γύπες ορμούν στα ανυπεράσπιστα πουλιά, έτσι όρμησαν ο Οδυσσέας και ο Τηλέμαχος στους μνηστήρες.»
• Σαν λιοντάρι γεμάτο αίματα: Ο Οδυσσέας στάζει αίμα μετά τον φόνο, όπως το λιοντάρι μετά το κυνήγι.
• Σαν νυχτερίδες στον Άδη: Οι ψυχές των μνηστήρων τσιρίζουν καθώς κατεβαίνουν στον Άδη.
• Σαν πουλιά σε βρόχια: Έτσι σπαρταρούσαν οι άπιστες δούλες κατά τον απαγχονισμό τους.

---

Ο Σημερινός Ορισμός του Μνηστήρα

Σήμερα, ο όρος “μνηστήρας” σημαίνει:

• Αρραβωνιαστικός: Ο άντρας που έχει δώσει αμοιβαία υπόσχεση γάμου με μια γυναίκα.
• Επιδόξος διεκδικητής: Αυτός που διεκδικεί αξίωμα ή θέση, π.χ. “δελφίνος” της εξουσίας.

---

Ο “Μνήστωρ” Ιωσήφ και η Παναγία

Αξίζει να αναφερθεί ότι ακόμα και στην Καινή Διαθήκη, ο Ιωσήφ χαρακτηρίζεται ως “μνήστωρ” της Παναγίας – όχι απλώς ως σύζυγος ή άντρας της, αλλά ως μνηστήρας.

---

Συμπέρασμα

Έτσι, η μνηστηροφονία αποτελεί το αποκορύφωμα της Οδύσσειας και ταυτόχρονα ένα διαχρονικό σύμβολο δικαιοσύνης, επιστροφής στην τάξη και πίστης στους δεσμούς της οικογένειας αλλά και των πιστών φίλων. Παράλληλα, η ιστορία αυτή συνεχίζει να συγκινεί και να διδάσκει, καθώς αναδεικνύει τόσο την τιμωρία της αλαζονείας όσο και τη σημασία της αφοσίωσης.