Από την τύχη ενός φτωχού αγοριού στο Μουσείο Ηρακλείου
Η ιστορία του περίφημου «Δαχτυλιδιού του Βασιλιά Μίνωα» μοιάζει με σενάριο βγαλμένο από το Χόλιγουντ. Περιλαμβάνει στοιχεία αρχαίας ελληνικής ιστορίας, μυθολογίας, αλλά και μια συναρπαστική πλοκή με φτωχούς χωρικούς, πανούργους ιερείς, Άγγλους αρχαιολόγους και χαμένους θησαυρούς.
Δαχτυλίδι του Μίνωα, Ηράκλειο. Πηγή: Wikipedia/Jebulon/Δημόσιο domain
Μια Τυχαία Ανακάλυψη στο Κνωσσό
Όλα ξεκίνησαν το 1928, όταν ο νεαρός Μιχάλης Παπαδάκης (1918-1974) βρήκε τυχαία ένα δαχτυλίδι στον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού. Η ίδια η τοποθεσία αρκούσε για να υποψιαστεί κανείς ότι το εύρημα είχε μεγάλη ιστορία, πιθανότατα να έφτανε μέχρι τη Μινωική εποχή.
Πράγματι, δεκαετίες αργότερα, αρχαιολόγοι επιβεβαίωσαν ότι το χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι ήταν ηλικίας 3.500 ετών (1500-1400 π.Χ.) και αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα του μινωικού πολιτισμού.
Ο Φτωχός Αγρότης, ο Πανούργος Παπάς και ο Αρχαιολόγος
Ο πατέρας του Μιχάλη, Εμμανουήλ, φτωχός αγρότης, για άγνωστους λόγους έκρυψε το δαχτυλίδι από τη σύζυγό του. Δύο χρόνια αργότερα, το παρέδωσε στον ιερέα του χωριού, τον παπα-Νικόλαο Πολάκη, ο οποίος, πριν το δώσει, χάραξε μια γραμμή με μαχαίρι πάνω στο δαχτυλίδι για να αποδείξει την αυθεντικότητά του.
Ο παπάς προσπάθησε να πουλήσει το δαχτυλίδι στον διάσημο Άγγλο αρχαιολόγο Sir Arthur Evans, όμως η συμφωνία δεν προχώρησε, καθώς ο ιερέας ζητούσε υπέρογκο ποσό.
Το 1933 ή 1934, ο παπάς μετέφερε το δαχτυλίδι στο Μουσείο Ηρακλείου, όπου ο Νικόλαος Πλάτων το θεώρησε γνήσιο, ενώ ο Σπυρίδων Μαρινάτος το χαρακτήρισε πλαστό. Επειδή οι δύο δεν συμφώνησαν, το δαχτυλίδι επιστράφηκε στον ιερέα, αλλά ο Πλάτων είχε ήδη κρατήσει ένα εκμαγείο του.
Το Μυστήριο της Εξαφάνισης και οι Ερμηνείες
Μετά από χρόνια, ο παπάς ισχυρίστηκε ότι είχε δώσει το δαχτυλίδι στη γυναίκα του για φύλαξη, αλλά εκείνη το έχασε. Ο Πλάτων έγραψε πραγματεία για το δαχτυλίδι, περιγράφοντας τρία θέματα στη διακόσμησή του: τη μινωική θαλασσοκρατορία, τη δενδρολατρεία και μια θεά που κατεβαίνει από τον ουρανό στη γη και μπαίνει σε βάρκα.
Άλλες, πιο σύγχρονες ερμηνείες, βλέπουν τη λατρεία θεοτήτων όπως η Μητέρα Δήμητρα, η Ρέα και η Άρτεμις.
Για χρόνια, οι ερευνητές θεωρούσαν το δαχτυλίδι χαμένο και αντλούσαν τις πληροφορίες τους μόνο από αντίγραφα και σχετικές αναφορές.
Η Ομολογία και η Τελική Ανατροπή
Λίγο πριν πεθάνει, ο παπάς εξομολογήθηκε στην Ευαγγελία Παπαδάκη, σύζυγο του Εμμανουήλ, ότι είχε πουλήσει το δαχτυλίδι στον Έβανς για 100.000 δραχμές το 1938. Όμως και αυτή ήταν μια τελευταία απάτη: αυτό που είχε πουλήσει ήταν ένα εξαιρετικό αντίγραφο!
Ο Έβανς, πιστεύοντας ότι είχε το αυθεντικό δαχτυλίδι, το δώρισε στο Ashmolean Museum στην Αγγλία, το οποίο σήμερα εκθέτει δύο αντίγραφα του «Δαχτυλιδιού του Μίνωα».
Το Δαχτυλίδι του Βασιλιά Μίνωα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Πηγή: Twitter/Bokeras
Η Επανεμφάνιση του Δαχτυλιδιού
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο συνταξιούχος αστυνομικός Γιώργος Καζαντζής, κληρονόμησε το σπίτι του ιερέα. Κατά τη διάρκεια ανακαίνισης, βρήκε μέσα σε τοίχο δίπλα στο τζάκι ένα πήλινο δοχείο με ένα δαχτυλίδι που έφερε ακόμη τη χαραγή του Παπαδάκη, 70 χρόνια πριν.
Παρέδωσε το εύρημα στο κράτος και το 2002, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο επιβεβαίωσε την αυθεντικότητα του δαχτυλιδιού, εκτιμώντας τη χρηματική του αξία στις 400.000 ευρώ, ενώ η πολιτισμική αξία του είναι ανυπολόγιστη. Ο ίδιος έλαβε ως αμοιβή μόλις 440 ευρώ.
Έκθεση στο Μουσείο Ηρακλείου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου εκθέτει σήμερα το αυθεντικό, χρυσό μινωικό δαχτυλίδι, το οποίο λάμπει ως ένα από τα σημαντικότερα μινωικά ευρήματα της Κρήτης.
One thought on “Το Δαχτυλίδι του Βασιλιά Μίνωα: Η Απίστευτη Ιστορία ενός Μυκηναϊκού Θησαυρού”