Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου υπάρχει ένας πραγματικός θησαυρός της Εποχής του Χαλκού, με πρωταγωνιστή το εμβληματικό Μυκηναϊκό Οδοντόφρακτο Κράνος. Αυτά τα αντικείμενα, που οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως, δεν αποτελούν απλώς στρατιωτικό εξοπλισμό, αλλά μας λένε την ιστορία των πολεμιστών-αριστοκρατών της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, προβάλλοντας την εξουσία και την κοινωνική τους θέση.
H Κατασκευή του Κράνους ως Σύμβολο Ισχύος
Οι Μυκηναίοι τεχνίτες κατασκεύαζαν αυτό το εντυπωσιακό κράνος ράβοντας σειρές από κομμένους χαυλιόδοντες αγριόχοιρου πάνω σε μια ανθεκτική δερμάτινη βάση. Για να δημιουργήσουν ένα μόνο κράνος, οι πολεμιστές έπρεπε να κυνηγήσουν και να σκοτώσουν δεκάδες κάπρους, μια πράξη που από μόνη της αποτελούσε επίδειξη ανδρείας και δύναμης. Επομένως, το κράνος αυτό, παρόμοιο με αυτό που ο Όμηρος περιγράφει να φορά ο Κρητικός ήρωας Μηριόνης, λειτουργούσε κυρίως ως ένα πανίσχυρο σύμβολο κύρους και στρατιωτικού αξιώματος, το οποίο οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν σε πολεμικό τάφο στην περιοχή Ζαφέρ Παπούρα της Κνωσού.
Ο Πολεμικός Εξοπλισμός του Μυκηναίου Αριστοκράτη
Εκτός από το κράνος, ο πολεμιστής έφερε τα χαρακτηριστικά χάλκινα όπλα της εποχής του. Οι τεχνίτες σφυρηλατούσαν το μακρύ, ευθύ ξίφος από ένα ενιαίο κομμάτι χαλκού, μια σημαντική καινοτομία που το καθιστούσε εξαιρετικά σταθερό και αποτελεσματικό στη μάχη. Συχνά, διακοσμούσαν τη λαβή του με πολύτιμα υλικά όπως ελεφαντόδοντο ή χρυσό, για να έχει ακόμα περισσότερο αξία. Παράλληλα, ο πολεμιστής χρησιμοποιούσε το μικρότερο εγχειρίδιο (μαχαίρι) είτε ως δευτερεύον όπλο στη μάχη σώμα με σώμα είτε ως πολύτιμο εργαλείο στην καθημερινότητά του.
Συμπερασματικά, τα εκθέματα αυτά στο σύνολό τους συνθέτουν μια σπάνια εικόνα του πολεμικού πολιτισμού που οι Μυκηναίοι εδραίωσαν στην Κρήτη μετά το 1450 π.Χ. Μέσα από αυτά τα ευρήματα, κατανοούμε πώς οι πολεμιστές της εποχής εκείνης επεδείκνυαν τον πλούτο και τη δύναμή τους, με το Μυκηναϊκό Οδοντόφρακτο Κράνος να αποτελεί το λαμπρότερο παράδειγμα.
Το κράνος είναι Μυκηναϊκό, αλλά το βρήκαν στην Κρήτη και ο τύπος του κράνους έχει και Μινωικές αναφορές.
Ας το αναλύσουμε:
- Η Πολιτισμική Ταυτότητα: Το οδοντόφρακτο κράνος είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά αντικείμενα του Μυκηναϊκού πολεμικού πολιτισμού. Το συναντάμε κυρίως σε τάφους πολεμιστών της ηπειρωτικής Ελλάδας (π.χ. Μυκήνες, Τίρυνθα) και έχει σύνδεση άμεσα με τη Μυκηναϊκή αριστοκρατία.
- Η Περίοδος (μετά το 1450 π.Χ.): Το συγκεκριμένο κράνος χρονολογείται στην περίοδο μετά το 1450 π.Χ. Αυτή είναι η εποχή που οι Μυκηναίοι έχουν πλέον επικρατήσει στην Κρήτη, έχοντας καταλάβει την Κνωσό. Επομένως, το κράνος ανήκει σε έναν υψηλόβαθμο πολεμιστή της νέας, Μυκηναϊκής άρχουσας τάξης του νησιού.
- Η Μινωική Σύνδεση: Παρόλο που είναι Μυκηναϊκό σύμβολο, απεικονίσεις αυτού του τύπου κράνους έχουν βρεθεί και σε παλαιότερες Μινωικές τοιχογραφίες. (π.χ. στο Ακρωτήρι της Θήρας). Αυτό υποδηλώνει ότι οι Μυκηναίοι είτε υιοθέτησαν και εξέλιξαν έναν παλαιότερο Μινωικό τύπο. Είτε ότι και οι δύο πολιτισμοί χρησιμοποιούσαν παρόμοια κράνη.
Συμπέρασμα: Όταν μιλάμε για το συγκεκριμένο έκθεμα από τον τάφο της Ζαφέρ Παπούρα, το χαρακτηρίζουμε Μυκηναϊκό. Επειδή ανήκει στην περίοδο της Μυκηναϊκής κυριαρχίας στην Κρήτη και αντιπροσωπεύει τον πολιτισμό και την ιδεολογία των Μυκηναίων πολεμιστών.
2 thoughts on “Μυκηναϊκό Οδοντόφρακτο Κράνος”