Πυθέας: Οι ζωγραφισμένοι άνθρωποι της Βρετανίας

Μια ανακάλυψη 6.500 ετών στη Βρετανία

Στη βορειοδυτική Αγγλία, κοντά στο Κάρλαϊλ, αρχαιολόγοι έφεραν στο φως περισσότερα από 600 τεμάχια κόκκινης ώχρας. Ο χώρος χρονολογείται περίπου 6.500 χρόνια πριν και φαίνεται πως χρησιμοποιούνταν για τελετουργίες και μαζικές συγκεντρώσεις. Πρόκειται για το μεγαλύτερο εύρημα ώχρας στη Βρετανία μέχρι σήμερα.

Η τελετουργική χρήση της ώχρας

Η κόκκινη ώχρα είχε ιδιαίτερη συμβολική σημασία. Οι κάτοικοι πιθανότατα τη μετέτρεπαν σε σκόνη και τη χρησιμοποιούσαν για τη βαφή του σώματος σε εορταστικά γεγονότα, όπως οι συγκεντρώσεις κατά την περίοδο αλιείας σολομού την άνοιξη. Στον ίδιο χώρο εντοπίστηκαν πέτρες άλεσης, καθώς και εκατοντάδες χιλιάδες απολιθώματα πυριτόλιθου, που δείχνουν έντονη συλλογική δραστηριότητα.

Ο Πυθέας και οι Πρεττανοί

Αιώνες αργότερα, τον 4ο αιώνα π.Χ., ο Έλληνας εξερευνητής Πυθέας ο Μασσαλιώτης έφτασε στη Βρετανία. Στο έργο του Περί Ωκεανού, που δεν διασώθηκε αλλά αναφέρεται από τον Στράβωνα, τον Πλίνιο και τον Διόδωρο, περιγράφει τους κατοίκους του νησιού ως «Πρεττανούς». Ο όρος προέρχεται από την κελτική λέξη Pretani, που σημαίνει «οι ζωγραφισμένοι άνθρωποι». Ο Πυθέας κατέγραψε πως οι ντόπιοι συνήθιζαν να βάφουν τα σώματά τους, μια παράδοση που βρίσκει ισχυρή αρχαιολογική επιβεβαίωση στο εύρημα του Κάρλαϊλ.

Από την Κορνουάλη στον Αρκτικό Κύκλο

Ο Πυθέας πέρασε τη Μάγχη γύρω στο 330 π.Χ. και αποβιβάστηκε στην Κορνουάλη, όπου περιέγραψε το εμπόριο κασσιτέρου. Από εκεί ταξίδεψε κατά μήκος των βρετανικών ακτών, παρατηρώντας τους κελτικούς πληθυσμούς. Το ταξίδι του δεν σταμάτησε εκεί· συνέχισε προς τον Βορρά, φτάνοντας μέχρι την Ισλανδία και περιγράφοντας για πρώτη φορά το φαινόμενο του ήλιου του μεσονυκτίου.

Η συνέχεια της παράδοσης

Παρότι η ανακάλυψη του Κάρλαϊλ ανάγεται χιλιάδες χρόνια πριν από τον Πυθέα, οι αρχαιολόγοι σημειώνουν ότι η χρήση της ώχρας διατηρήθηκε μέχρι και την Εποχή του Σιδήρου. Αυτό σημαίνει ότι η συνήθεια της βαφής σώματος πιθανόν να είχε επιβιώσει και να εξηγεί τις περιγραφές του Έλληνα εξερευνητή για τους κατοίκους της «Πρεττανικής».

Συμπέρασμα

Η ανακάλυψη στο Κάρλαϊλ δεν αποτελεί μόνο αρχαιολογικό ορόσημο, αλλά και γέφυρα ανάμεσα στη γλωσσολογική παράδοση και την ιστορική μνήμη. Οι «ζωγραφισμένοι άνθρωποι» που κατέγραψε ο Πυθέας φαίνεται ότι είχαν ρίζες σε μια μακραίωνη προϊστορική πρακτική.

Συχνές Ερωτήσεις