Οι Οπλομάχοι: Ρωμαίοι μονομάχοι που πολεμούσαν με το ελληνικό στυλ
Για σχεδόν επτά αιώνες, οι Ρωμαίοι λάτρευαν τις μονομαχίες στην αρένα. Οι μονομάχοι πολεμούσαν μπροστά σε χιλιάδες θεατές, συχνά μέχρι θανάτου, αποτελώντας μέρος ενός θεάματος που συνδύαζε βία και διασκέδαση.
Τι ήταν οι τάξεις των μονομάχων;
Οι Ρωμαίοι διαχώριζαν τους μονομάχους σε διάφορες τάξεις, ανάλογα με τον οπλισμό και το στυλ μάχης τους. Κάθε κατηγορία ήταν άμεσα αναγνωρίσιμη από το κοινό, καθώς έφερε όπλα και πανοπλία που μιμούνταν πραγματικούς εχθρούς της Ρώμης. Ανάμεσα στις πιο γνωστές ομάδες συναντάμε τους Γαλάτες, τους Σαμνίτες και τους Θράκες.
Όμως υπήρχε και μια τάξη που εμπνεύστηκε από την κλασική Ελλάδα: οι οπλομάχοι (hoplomachii), οι οποίοι μιμούνταν τον εξοπλισμό και το στυλ μάχης των αρχαίων Ελλήνων οπλιτών.
Οπλισμός και πανοπλία του οπλομάχου
Ο κύριος εξοπλισμός του οπλομάχου περιλάμβανε:
- Δόρυ (hasta)
- Μικρό ξίφος ή στιλέτο στο αριστερό χέρι
- Στρογγυλή ασπίδα από μπρούτζο
Η ασπίδα θύμιζε την ελληνική ασπίδα των οπλιτών, αν και ήταν μικρότερη και πιο ευέλικτη. Έτσι, προσέφερε λιγότερη προστασία, αλλά διευκόλυνε τις επιθετικές κινήσεις.
Η πανοπλία τους περιλάμβανε κράνος, περικάρπιο (manica) στο δεξί χέρι, υποδήματα, υφασμάτινη περιζώνη (subligaculum) και βαριές κνημίδες που έφταναν μέχρι τον μηρό.
Μάχες με άλλες τάξεις μονομάχων
Συχνά, οι οπλομάχοι αντιμετώπιζαν τους μιρμίλλωνες (murmillo), οι οποίοι έφεραν εξοπλισμό βασισμένο στον Ρωμαίο λεγεωνάριο. Έτσι, οι μονομαχίες αναπαριστούσαν τις συγκρούσεις της Ρώμης με την Ελλάδα.
Σε άλλες περιπτώσεις, ο οπλομάχος έμπαινε στην αρένα απέναντι σε έναν Θράκα (Thraex), ενισχύοντας την ποικιλία και τον εντυπωσιασμό των αγώνων.
Οι Έλληνες ως δάσκαλοι και γιατροί των μονομάχων
Η ρωμαϊκή κοινωνία αξιοποίησε σε μεγάλο βαθμό την ελληνική εμπειρία στη γυμναστική και την ιατρική. Έλληνες δάσκαλοι εκπαίδευαν τους μονομάχους και εφάρμοζαν το τετράς (tetras), ένα τετραήμερο πρόγραμμα προπόνησης:
- Προετοιμασία
- Έντονη προπόνηση
- Ξεκούραση
- Μέτρια έως δυνατή άσκηση
Παράλληλα, Έλληνες γιατροί φρόντιζαν τις πληγές των μονομάχων. Ο πιο γνωστός ήταν ο Γαληνός (129–216 μ.Χ.), ο οποίος υπηρέτησε ως γιατρός μονομάχων στην Πέργαμο. Κατά τη θητεία του, οι απώλειες ήταν ελάχιστες σε σχέση με τους προκατόχους του.
Η διατροφή των μονομάχων
Ο Γαληνός κατέγραψε επίσης τη διατροφή τους. Οι μονομάχοι κατανάλωναν κριθάρι και πουρέ από όσπρια. Αυτή η διατροφή, αν και φθηνή, τους έκανε βαρείς και λιγότερο ευέλικτους. Για αυτό, συχνά ονομάζονταν hordearii, δηλαδή “κριθαροφάγοι”.
