Μια Ανακάλυψη που Αλλάζει την Ιστορία
Μια εντυπωσιακή αρχαιολογική ανακάλυψη σε ρωμαϊκό νεκροταφείο στο Γιορκ της Αγγλίας, έφερε στο φως το πρώτο απτό αποδεικτικό στοιχείο πως μονομάχοι στην πραγματικότητα αντιμετώπισαν άγρια ζώα — και συγκεκριμένα λιοντάρια — σε αγώνες ζωής και θανάτου. Αν και αρχαίες πηγές και μωσαϊκά περιγράφουν αυτές τις αιματηρές θεαματικές μάχες, μέχρι σήμερα δεν υπήρχε υλικό αποδεικτικό στοιχείο.
Το Μυστήριο του Νεκροταφείου του Driffield Terrace
Κατά τις ανασκαφές στο Driffield Terrace, στα περίχωρα του Γιορκ, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα ρωμαϊκό νεκροταφείο, περίπου 1.800 ετών. Εκεί βρέθηκαν 80 αποκεφαλισμένοι σκελετοί – κυρίως δυνατοί νεαροί άνδρες. Για χρόνια θεωρήθηκε πως επρόκειτο για στρατιώτες ή σκλάβους, λόγω της φυσικής τους κατάστασης και των ενδείξεων βίας. Ωστόσο, πρόσφατες ιατροδικαστικές αναλύσεις ανέτρεψαν αυτήν την ερμηνεία.
Η Αναγνώριση του Θύματος και των Δαγκωμάτων
Ένας σκελετός, άνδρα 26-35 ετών, τράβηξε ιδιαίτερα το ενδιαφέρον των ερευνητών. Θάφτηκε μαζί με δύο άλλους και επάνω στα οστά βρέθηκαν κόκαλα αλόγου. Η λεκάνη του έφερε μυστηριώδη σημάδια δαγκώματος που αρχικά αποδόθηκαν σε επίθεση ζώου, χωρίς να υπάρχει βεβαιότητα για το είδος. Όταν όμως οι ερευνητές συνέκριναν τα τραύματα με σύγχρονα παραδείγματα οστών που έχουν δαγκωθεί από μεγάλα αιλουροειδή (λιοντάρια, λεοπαρδάλεις, τίγρεις), βρήκαν ταυτοποίηση με τα δαγκώματα λιονταριού.
Οστό λεκάνης αρχαίου μονομάχου με σημάδια δαγκώματος από λιοντάρι. (Πανεπιστήμιο Maynooth).
Συνεργασία με Ζωολογικούς Κήπους και Επιβεβαίωση
Η ομάδα των επιστημόνων συνεργάστηκε με βρετανικούς ζωολογικούς κήπους, εξετάζοντας τα ίχνη που αφήνουν τα λιοντάρια σε κόκαλα αλόγων. Τα σημάδια στα οστά του άνδρα ταυτίστηκαν απόλυτα με εκείνα που προκαλούν τα λιοντάρια.
Ο Tim Thompson, ανθρωπολόγος του Maynooth University, τόνισε:
«Για χρόνια, στηριζόμασταν σε γραπτές πηγές και έργα τέχνης για να κατανοήσουμε τους μονομάχους και τα θεάματα με ζώα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Τώρα έχουμε για πρώτη φορά άμεσο, φυσικό αποδεικτικό στοιχείο».
Περίεργη Τοποθεσία του Δαγκώματος
Αυτό που κάνει το εύρημα ακόμη πιο ξεχωριστό είναι η θέση του δαγκώματος. Βρίσκεται στη λεκάνη και όχι στο κεφάλι ή τον λαιμό, όπου τα λιοντάρια συνήθως σκοτώνουν το θήραμά τους. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο άνδρας ήταν ήδη νεκρός ή ανήμπορος όταν δαγκώθηκε. Πιθανότατα, το σώμα του συρθηκε από το λιοντάρι μετά τον θάνατό του.
Το τραύμα δεν εμφάνιζε ίχνη επούλωσης, στοιχείο που δείχνει ότι προκλήθηκε λίγο πριν ή μετά τον θάνατο του άνδρα. Η αποκεφάλιση, μάλιστα, πιθανόν σχετιζόταν με ταφικό έθιμο και όχι εκτέλεση.
Αρχαία ρωμαϊκή πήλινη πλάκα, που χρονολογείται από τον 1ο αιώνα, απεικονίζει σκηνή κυνηγιού μέσα σε αρένα. Εκτίθεται σήμερα στο Antiquarium του Μιλάνου, Ιταλία. (©Giovanni Dall’Orto)
Τα Ρωμαϊκά Θεάματα Φτάνουν και στη Βρετανία
Η ανακάλυψη αυτή αλλάζει δραματικά τα δεδομένα. Αποδεικνύει πως τα περίφημα θεάματα μονομάχων και οι bestiarii — όσοι μάχονταν με άγρια ζώα — δεν περιορίζονταν μόνο στο Κολοσσαίο της Ρώμης. Ήταν μέρος της ζωής ακόμα και στις μακρινές επαρχίες της αυτοκρατορίας.
Όπως αναφέρει η αρχαιολόγος Malin Holst:
«Συχνά έχουμε στο μυαλό μας αυτές τις μάχες να συμβαίνουν μόνο στο επιβλητικό Κολοσσαίο της Ρώμης. Όμως τα ευρήματα αυτά δείχνουν πως τέτοια θεάματα υπήρχαν και στην επαρχιακή Βρετανία».
Την εποχή εκείνη, το Γιορκ ήταν σημαντική ρωμαϊκή πόλη και στρατιωτικό οχυρό, δεύτερη σε πληθυσμό μετά το Λονδίνιο. Θεωρείται πιθανό να υπήρχε τοπικό σχολείο μονομάχων (ludus) που σχετιζόταν με τη ρωμαϊκή λεγεώνα της περιοχής.
Το Μυστήριο της Μεταφοράς Λιονταριών
Ένα ερώτημα που προκύπτει είναι το πώς κατάφεραν οι Ρωμαίοι να μεταφέρουν λιοντάρια από την Αφρική έως τη βόρεια Βρετανία — ένα πραγματικά εντυπωσιακό επίτευγμα για την εποχή.
«Αυτό αλλάζει τη συζήτηση», σημειώνει ο Thompson. «Τώρα ξέρουμε πως αυτά τα θεάματα γίνονταν και στην επαρχία, όμως εγείρει και νέα ερωτήματα: Πώς μεταφέρεις ένα λιοντάρι από την Αφρική στο Γιορκ;»
Καλοδιατηρημένη ρωμαϊκή τοιχογραφία από βίλα στη Μέριδα της Ισπανίας, που απεικονίζει μονομάχο να αντιμετωπίζει λιοντάρι. (Yuntero/CC BY-SA 3.0).
Πού Βρισκόταν η Αρένα του Γιορκ;
Παραμένει άγνωστη η ακριβής τοποθεσία της ρωμαϊκής αρένας στο Γιορκ, αφού τα σύγχρονα κτίρια εμποδίζουν εκτεταμένες ανασκαφές. Υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να μη βρεθεί ποτέ το σημείο, αλλά το νέο αυτό εύρημα αλλάζει οριστικά τα δεδομένα για την ιστορία της ρωμαϊκής διασκέδασης και την πολιτισμική ακτίνα της αυτοκρατορίας.
Επίλογος – Η Βαρβαρότητα της Ρωμαϊκής Ψυχαγωγίας
Η ανακάλυψη αυτή φωτίζει το βίαιο και συχνά απάνθρωπο πρόσωπο της ρωμαϊκής κοινωνίας, όπου άνδρες και ζώα υπέφεραν για την ψυχαγωγία του πλήθους.
Αυτά τα νέα αρχαιολογικά στοιχεία αποκαλύπτουν πως η δίψα για αίμα και εντυπωσιακά θεάματα δεν γνώριζε σύνορα — αποτελούσε μέρος της καθημερινότητας ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες γωνιές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Πηγή : ancient-origins
