Ιερό των Μεγάλων Θεών Σαμοθράκης: Αποκατάσταση και προστασία του αρχαιολογικού χώρου
Το Υπουργείο Πολιτισμού ξεκίνησε την αποκατάσταση και την ενίσχυση της προστασίας στο Ιερό των Μεγάλων Θεών Σαμοθράκης, έναν από τους σημαντικότερους λατρευτικούς χώρους της αρχαιότητας. Το έργο εντάσσεται στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης – ΕΣΠΑ 2021-2027. Στόχος είναι να αποκατασταθεί ο χώρος και να προστατευτεί από τις εκτεταμένες ζημιές που προκάλεσαν τα ακραία καιρικά φαινόμενα του 2017.
Οι παρεμβάσεις στο Ιερό των Μεγάλων Θεών
Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, τόνισε τη μοναδική σημασία του Ιερού, το οποίο λειτουργεί ως τόπος μυστηριακής λατρείας από τον 7ο αιώνα π.Χ. Το 2017, ακραία καιρικά φαινόμενα κατέστρεψαν υποδομές, το φυσικό ανάγλυφο και την ασφάλεια του χώρου. Προκλήθηκαν φθορές σε τοίχους αντιστήριξης, πεζογέφυρες και στην κοίτη του ρέματος που διατρέχει τον αρχαιολογικό χώρο.
Από το 2020 πραγματοποιήθηκαν σωστικές εργασίες και απαραίτητες διαμορφώσεις για την ασφαλή κυκλοφορία των επισκεπτών. Οι εργασίες αυτές έπρεπε να έχουν γίνει αμέσως μετά τις καταστροφικές πλημμύρες, αλλά υλοποιήθηκαν μόλις πρόσφατα.
Στόχοι και χρηματοδότηση
Το έργο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 6.500.000 ευρώ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης έργα στο Κάστρο, στον Πύργο του Φονιά και την αποκατάσταση του παλαιού Ξενία, που θα μετατραπεί σε πωλητήριο και αναψυκτήριο του μουσείου και του αρχαιολογικού χώρου.
Οι τρεις κύριες περιοχές επέμβασης
Οι εργασίες επικεντρώνονται σε τρεις περιοχές:
- Παρόχθια ζώνη του κεντρικού ρέματος που διασχίζει το Ιερό.
- Ρέμα Αγίας Παρασκευής, κοντά στο κτήριο των χώρων υγιεινής και στη λιθόστρωτη διάβαση.
- Εκβολή του ρέματος Αγίας Παρασκευής, κοντά στο ναΐσκο και τον χώρο στάθμευσης.
Βασικά μέτρα αποκατάστασης
- Γεωτεχνικές και υδραυλικές επεμβάσεις για τη διευθέτηση των ρεμάτων. Στόχος είναι η σταθεροποίηση της ροής και η αποτροπή διάβρωσης, με ελάχιστες επεμβάσεις στην αρχαία κοίτη.
- Στερέωση και αποκατάσταση αναλημματικών τοίχων και του πυθμένα του ρέματος, με σεβασμό στο ανάγλυφο και τη μορφολογία του χώρου.
- Δημιουργία δύο νέων μεταλλικών πεζογεφυρών για την ασφαλή πρόσβαση των επισκεπτών.
- Διαμόρφωση του χώρου στάθμευσης και της υποδοχής επισκεπτών. Θα δημιουργηθούν σημεία ενημέρωσης και θέασης.
- Επιπρόσθετα μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας. Προτείνεται η εκτροπή μέρους των ομβρίων από την πλαγιά του όρους Σάος ώστε να μειωθεί ο όγκος του νερού που εισέρχεται στον αρχαιολογικό χώρο.
Η σημασία του Ιερού των Μεγάλων Θεών
Το Ιερό των Μεγάλων Θεών είναι ναϊκό συγκρότημα κοντά στην αρχαία πόλη της Σαμοθράκης, στη σημερινή Παλαιόπολη. Εκεί τελούνταν μυστηριακές τελετές από τον 7ο αιώνα π.Χ. Η ταυτότητα των θεοτήτων που λατρεύονταν παραμένει αινιγματική. Συνδέονται με τους Κάβειρους και τις χθόνιες θεότητες, όχι με το Δωδεκάθεο του Ολύμπου. Ο χώρος συγκέντρωνε επισκέπτες και πρεσβευτές από πολλές πόλεις-κράτη.
Τα κυριότερα κτίσματα χρονολογούνται στον 4ο και 3ο αιώνα π.Χ., ενώ υπάρχουν ίχνη και από τον 5ο αιώνα π.Χ. έως και τον 2ο αιώνα μ.Χ.
Συμπέρασμα
Η αποκατάσταση και θωράκιση του Ιερού των Μεγάλων Θεών Σαμοθράκης αποτελεί έργο εθνικής σημασίας. Με σεβασμό στην αρχαία κληρονομιά και το φυσικό περιβάλλον, το Υπουργείο Πολιτισμού δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάδειξη και την προστασία ενός μνημείου παγκόσμιας αξίας.
Πηγή: ΥΠΠΟ
