Ποιοι Ήταν οι Οπλίτες;
Οι οπλίτες σχημάτιζαν την καρδιά των στρατών των ελληνικών πόλεων-κρατών. Παίρνουν το όνομά τους από το «όπλον», τη στρογγυλή ασπίδα που κρατούσαν. Δεν δρούσαν ως επαγγελματίες στρατιώτες. Αντίθετα, ζούσαν ως ελεύθεροι πολίτες. Εργάζονταν ως αγρότες, τεχνίτες και γαιοκτήμονες. Όταν η πόλη τους το απαιτούσε, φορούσαν τα όπλα και πολεμούσαν για την υπεράσπισή της. Έτσι, μετέτρεπαν τη στρατιωτική θητεία σε βασικό στοιχείο της δημοκρατικής τους ζωής.
Ο Εξοπλισμός του Οπλίτη
Κάθε οπλίτης φορούσε χάλκινο κράνος, θώρακα, περικνημίδες και φυσικά τη χαρακτηριστική ασπίδα. Επιπλέον, κρατούσε μακρύ δόρυ (δόρυ), ενώ για μάχες σώμα με σώμα χρησιμοποιούσε και κοντό ξίφος (ξίφος). Επειδή ο εξοπλισμός κόστιζε ακριβά, η συμμετοχή ως οπλίτης αποτελούσε ένδειξη κύρους και κοινωνικής θέσης.
Η Φάλαγγα: Η Δύναμη της Ενότητας
Η βασική τακτική των οπλιτών ήταν η φάλαγγα. Σε αυτή τη σχηματισμένη παράταξη, οι οπλίτες έσπρωχναν ο ένας δίπλα στον άλλο, δημιουργώντας έναν τοίχο από ασπίδες. Η κάθε ασπίδα προστάτευε και τον διπλανό, γι’ αυτό η συνεργασία και η πειθαρχία ήταν απαραίτητες.
Η φάλαγγα απαιτούσε ομαδικότητα. Κανείς δεν ξεχώριζε μόνος του. Όλοι κρατούσαν τη θέση τους. Η μάχη γινόταν κατά μέτωπο, με βίαιες συγκρούσεις σώμα με σώμα. Αν ένας υποχωρούσε, όλοι κινδύνευαν.
Εκπαίδευση και Καθήκον του Πολίτη
Η εκπαίδευση ξεκινούσε από μικρή ηλικία. Τα αγόρια μάθαιναν τα όπλα και τις αξίες της ανδρείας και της πειθαρχίας. Στην Σπάρτη η εκπαίδευση ήταν ακραία, όμως και στις άλλες πόλεις οι πολίτες όφειλαν να είναι έτοιμοι. Συνήθως, οπλίτες ήταν γεωργοί που καλούνταν σε πόλεμο όταν χρειαζόταν, αλλά γύριζαν στις δουλειές τους σε καιρό ειρήνης.
Η Πολιτική και Κοινωνική Σημασία του Οπλίτη
Η ανάδειξη των οπλιτών άλλαξε την κοινωνία. Παλαιότερα, μόνο οι αριστοκράτες ιππείς είχαν τον πρώτο λόγο στις μάχες. Η φάλαγγα έδωσε δύναμη στη μεσαία τάξη και ενίσχυσε τη δημοκρατία, ειδικά στην Αθήνα. Στη μάχη, οι πολίτες στάθηκαν ίσοι, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους προέλευση.
Η Κληρονομιά των Οπλιτών
Με τον καιρό, επαγγελματίες μισθοφόροι πήραν τη θέση των οπλιτών, ενώ οι Μακεδόνες έφεραν νέες τακτικές και έτσι αντικατέστησαν σταδιακά το παραδοσιακό μοντέλο. Παρ’ όλα αυτά, το παράδειγμα των οπλιτών έμεινε ζωντανό, αφού η φάλαγγα συνέχισε να συμβολίζει την ενότητα, την αλληλεγγύη και τη δημοκρατία.
Γι’ αυτό, ο οπλίτης δεν έμενε απλώς πολεμιστής, αλλά παρέμενε ο ελεύθερος πολίτης που προστάτευε συνεχώς την ελευθερία, το σπίτι και τη δημοκρατία του.
Πηγή : thearchaeologist
