Η Εξέλιξη της Ρωμαϊκής Διακυβέρνησης: Από τη Μοναρχία στη Δημοκρατία
Η εξέλιξη των μορφών διακυβέρνησης στη Ρώμη δεν ήταν ποτέ μια γραμμική διαδικασία. Συχνά, η αλλαγή ερχόταν ως απάντηση σε κρίσεις ή συγκρούσεις. Η βίαιη επανάσταση υπήρξε σπάνια στην ιστορία. Για αυτό και ημερομηνίες όπως το 1649, το 1789 και το 1917 παραμένουν έντονα στη μνήμη μας. Η Ρώμη δεν αποτέλεσε εξαίρεση.
Από τη Μοναρχία στην Ολιγαρχία
Σύμφωνα με την αρχαιότερη παράδοση, η Ρώμη ξεκίνησε ως μοναρχία τον 8ο αιώνα π.Χ. Όμως, οι πατρίκιοι — οι αριστοκράτες της πόλης — ανέτρεψαν τη βασιλεία. Στη θέση της, ίδρυσαν μια δημοκρατία που στην πράξη ήταν ολιγαρχία. Οι πατρίκιοι διοικούσαν μέσω της Συγκλήτου και κατείχαν όλες τις βασικές θέσεις εξουσίας.
Οι Πληβείοι Διεκδικούν Ρόλο
Ήδη από τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ., οι πληβείοι, δηλαδή οι απλοί πολίτες, απαιτούσαν συμμετοχή στη διοίκηση. Ακολούθησαν διαδοχικοί συμβιβασμοί και αλλαγές για έναν ολόκληρο αιώνα. Τελικά, το 367 π.Χ. επήλθε μια νέα ισορροπία. Πλέον, οι πληβείοι είχαν δικαίωμα να εκλέγονται στη Σύγκλητο και να διεκδικούν αξιώματα.
Μείξη Πατρικίων και Πληβείων
Οι ανώτατοι άρχοντες, οι ύπατοι, εκλέγονταν πλέον ένας από κάθε τάξη. Επιπλέον, το αξίωμα του δημάρχου (αίδιλος) και άλλες θέσεις μοιράζονταν σε πατρικίους και πληβείους. Σημαντικότερο απ’ όλα, δέκα πληβείοι εκλέγονταν κάθε χρόνο ως δημοτικοί δημαγωγοί, έχοντας έτσι δικαίωμα βέτο σε αποφάσεις της Συγκλήτου.
Η Λειτουργία του Ρωμαϊκού Πολιτεύματος
Αυτό το σύστημα λειτούργησε, με μικρές αλλαγές, μέχρι το τέλος της Δημοκρατίας. Υπήρχαν και προσωρινά αξιώματα, όπως ο δικτάτορας, που εκλεγόταν σε περιόδους κρίσης για έξι μήνες, ο υπαρχηγός ιππικού (Master of Horse) και οι δύο τιμητές (censors) που ρύθμιζαν τα ήθη και τις δημόσιες δαπάνες. Ο πρώτος πληβείος τιμητής εκλέχθηκε το 351 π.Χ.
Εξωτερικές Απειλές και Εξέλιξη της Εξουσίας
Η Ρώμη αντιμετώπισε πολλές εξωτερικές απειλές. Καθώς μεγάλωνε η αυτοκρατορία, προέκυψε ανάγκη παράτασης της θητείας των αξιωματούχων για να ολοκληρώνουν εκστρατείες. Έτσι, δημιουργήθηκαν τα αξιώματα του προύπατου (proconsul) και του προπραίτορα (propraetor) με στρατιωτική εξουσία.
Η Επέκταση και τα Προβλήματα
Με τη ρωμαϊκή επέκταση, οι προύπατοι διοικούσαν επαρχίες με στρατιωτική δύναμη. Ωστόσο, αυτή η διαρκής εξάπλωση άρχισε να πιέζει το πολιτειακό σύστημα, το οποίο είχε σχεδιαστεί για μία μικρή ιταλική πόλη.
Κοινωνικές Εντάσεις και Κρίσεις
Η μεγάλη ανάγκη για γη, ώστε να δοθεί ως ανταμοιβή στους βετεράνους του στρατού, δημιούργησε σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Οι εντάσεις κορυφώθηκαν με αιματηρές συγκρούσεις το 133 και το 122 π.Χ. Τότε εμφανίστηκαν ηγετικές μορφές όπως ο Γάιος Μάριος, που εκλέχθηκε ύπατος επτά φορές.
Από τον Μάριο στον Σύλλα
Ο Μάριος, αν και μεγάλος στρατηγός, προκάλεσε αντιδράσεις σε όλες τις τάξεις. Ο διάδοχός του, ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας, αναβίωσε το θεσμό του δικτάτορα το 82 π.Χ. και συγκέντρωσε σχεδόν απόλυτη εξουσία — μια ουσιαστικά μοναρχική διακυβέρνηση.
Προς τη Μοναρχία: Τα Πρώτα Βήματα
Οι κινήσεις του Μάριου και του Σύλλα ήταν τα πρώτα δείγματα μιας νέας πραγματικότητας. Η Ρώμη άρχισε να βαδίζει προς μια μορφή μονοκρατορίας, χωρίς να επιστρέφει στον τίτλο του βασιλιά. Αυτή η πορεία κορυφώθηκε με τον Αύγουστο και τη δημιουργία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Πηγή : ancient-origins
