Καλιγούλας Αντίκυρα αρχαία ιατρική: Το μυστικό του ελλέβορου στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία

Εισαγωγή

Ο αυτοκράτορας Καλιγούλας έχει μείνει στην ιστορία για τη σκληρότητα και τις ιδιοτροπίες του. Όμως, νέες μελέτες αποκαλύπτουν μια διαφορετική πτυχή. Ο Καλιγούλας φαίνεται να είχε βαθιά γνώση της αρχαίας ιατρικής. Ειδικά, γνώριζε τη χρήση του ελλέβορου, ενός ισχυρού βοτάνου από την Αντίκυρα.

Η Αντίκυρα: Το ιατρικό κέντρο της αρχαιότητας

Η Αντίκυρα, που βρίσκεται στον Κορινθιακό κόλπο, είχε φήμη ως θεραπευτικό κέντρο της αρχαιότητας. Έτσι, πλούσιοι Ρωμαίοι ταξίδευαν συχνά εκεί για να αναζητήσουν θεραπείες. Επιπλέον, η πόλη ήταν γνωστή για τα ισχυρά φαρμακευτικά της φίλτρα, τα οποία έκαναν διάσημα οι γιατροί της εποχής. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο προ-προπάππους του Καλιγούλα, ο Μάρκος Λίβιος Δρούσος, θεραπεύτηκε στην Αντίκυρα από επιληψία, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο τη φήμη της πόλης.

Το ελλέβορο και η φαρμακευτική του αξία

Οι γιατροί της Αντίκυρας αντιμετώπιζαν ψυχικές ασθένειες, μελαγχολία και επιληψία με ελλέβορο. Συνδύαζαν το φυτό με σησαμοειδές, εξουδετερώνοντας τις τοξικές επιδράσεις του. Έφτιαχναν φίλτρα που ξεχώριζαν ως τα καλύτερα της εποχής, σύμφωνα με τις πηγές.

Το περιστατικό με τον συγκλητικό και η γνώση του Καλιγούλα

Σύμφωνα με τον Σουητώνιο, ένας Ρωμαίος συγκλητικός ζήτησε θεραπεία με ελλέβορο στην Αντίκυρα. Όταν ζήτησε παράταση για την άδειά του, ο Καλιγούλας διέταξε την εκτέλεσή του, λέγοντας: «Μια αφαίμαξη ήταν απαραίτητη για κάποιον που το ελλέβορο δεν είχε ωφελήσει». Αυτή η φράση δείχνει γνώση της ιατρικής πρακτικής. Η αφαίμαξη ήταν η εναλλακτική θεραπεία που πρότεινε ο Κέλσος.

Η φήμη του Καλιγούλα και τα αρχαία κείμενα

Παραδοσιακά, οι ιστορικοί περιγράφουν τον Καλιγούλα ως παράφρονα. Ωστόσο, νέα έρευνα δείχνει ότι είχε πρακτική γνώση στη φαρμακολογία. Ο φιλόσοφος Φίλων της Αλεξάνδρειας έγραψε ότι ο Καλιγούλας καταλάβαινε τη θεραπευτική τέχνη, αν και την κατηγορούσε για προσωπικά του οφέλη. Πιθανόν να είχε προσωπικό λόγο να γνωρίζει τα δηλητήρια και τα αντίδοτα, λόγω της τραγικής μοίρας του πατέρα του, Γερμανικού.

Ελλέβορος: Ταυτοποίηση και σύγχρονες έρευνες

Η επιστημονική ομάδα του Yale συνδύασε αρχαίες πηγές και βοτανική έρευνα στην Ελλάδα. Ένα πρόβλημα είναι ότι το ελλέβορο των αρχαίων κειμένων μπορεί να μην είναι το ίδιο με τα σύγχρονα φυτά. Άλλοι ταυτίζουν το φυτό με τη βουζιά, αλλά η ακριβής αναγνώριση παραμένει δύσκολη.

Συμπέρασμα

Ο Καλιγούλας, λοιπόν, δεν ήταν απλά ένας σκληρός αυτοκράτορας. Αντίθετα, είχε γνώσεις αρχαίας φαρμακολογίας και τις αξιοποιούσε τόσο για πολιτικούς όσο και για προσωπικούς λόγους. Παράλληλα, η Αντίκυρα αποτέλεσε σημείο αναφοράς για την αρχαία ιατρική και το ελλέβορο. Έτσι, γίνεται φανερό ότι η ιατρική γνώση είχε κεντρικό ρόλο στην εξουσία εκείνης της εποχής.

Πηγή : Archaeology News, anaskafi , doi.org/10.4081/peasa.56