Σύνοψη
- Ο Πλάτωνας τοποθέτησε την Ατλαντίδα «πέρα από τις Στήλες του Ηρακλή».
- Οι Στήλες πιθανότατα ήταν το Γιβραλτάρ, αλλά χρησιμοποιούνταν και για άλλα γεωγραφικά όρια.
- Η «Ατλαντική Θάλασσα» πήρε το όνομά της από τον μυθικό βασιλιά Άτλαντα.
- Η περιγραφή ταιριάζει με την Κρήτη και τον Μινωικό πολιτισμό.
- Η έκρηξη της Θήρας πιθανότατα ενέπνευσε τον μύθο της καταστροφής.
Χρονολόγιο
- περ. 2000 π.Χ. – Άνθηση Μινωικού πολιτισμού στην Κρήτη.
- περ. 1600 π.Χ. – Έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας, τεράστια καταστροφή στο Αιγαίο.
- περ. 360 π.Χ. – Ο Πλάτωνας γράφει τους διαλόγους Τίμαιος και Κριτίας, όπου αναφέρει την Ατλαντίδα.
- Μεσαίωνας – Νεότερη εποχή – Ο μύθος της Ατλαντίδας εμπνέει χάρτες, θεωρίες και αναζητήσεις.
Η Χαμένη Ατλαντίδα: Μύθος ή Πραγματικότητα;
Η αναζήτηση της Ατλαντίδας, του μυθικού πολιτισμού που χάθηκε στη θάλασσα, απασχολεί ερευνητές και ταξιδιώτες εδώ και αιώνες. Κάποιοι την τοποθετούν στο Αιγαίο, άλλοι στην Τυρρηνική Θάλασσα, και άλλοι στον Ατλαντικό Ωκεανό. Όμως, τι πραγματικά αναφέρουν οι αρχαίες πηγές;
Οι Στήλες του Ηρακλή και το μυστήριο
Ο Πλάτωνας περιγράφει την Ατλαντίδα ως «πέρα από τις Στήλες του Ηρακλή». Παραδοσιακά, οι Στήλες ταυτίζονταν με το Γιβραλτάρ, δηλαδή με το πέρασμα που χωρίζει τη Μεσόγειο από τον Ατλαντικό. Αν αυτό ισχύει, η Ατλαντίδα βρισκόταν στον Ατλαντικό Ωκεανό, κοντά στην είσοδο της Μεσογείου.
Ωστόσο, οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τον όρο «Στήλες του Ηρακλή» και για άλλα γεωγραφικά όρια, όπως η είσοδος του Εύξεινου Πόντου. Έτσι, δεν αποκλείεται ο μύθος να αναφερόταν σε περιοχή μέσα ή κοντά στη Μεσόγειο.
Η τοποθέτηση σε σχέση με την Αίγυπτο
Στην αφήγηση, ο Αιγύπτιος ιερέας λέει ότι η Αθήνα είχε ελευθερώσει «όλους όσους ζούσαν εντός των Στηλών». Αυτό δείχνει ότι και η Αίγυπτος βρισκόταν εντός των Στηλών του Ηρακλή, κάτι που ευνοεί την παραδοσιακή ταύτιση με το Γιβραλτάρ. Παρ’ όλα αυτά, οι Αιγύπτιοι είχαν τις δικές τους «στήλες του ουρανού», κάτι που δημιουργεί σύγχυση ως προς την ακριβή ερμηνεία.
Ο «Ατλαντικός Πόντος»
Ο Πλάτωνας αναφέρει ότι η Ατλαντίδα βρισκόταν στο «Ατλαντικό πέλαγος». Ο όρος αυτός πιθανότατα δεν σημαίνει τον σημερινό Ατλαντικό Ωκεανό, αλλά τη θάλασσα που πήρε το όνομά της από τον βασιλιά Άτλαντα, γιο του Ποσειδώνα. Αυτό σημαίνει ότι όπου κι αν βρισκόταν η Ατλαντίδα, η θάλασσα εκεί ονομαζόταν «Ατλαντική» εξαιτίας του ίδιου του μύθου.
Η πιο πιθανή τοποθεσία: η Κρήτη και ο Μινωικός πολιτισμός
Η περιγραφή της Ατλαντίδας ταιριάζει εντυπωσιακά με την Κρήτη και τον Μινωικό πολιτισμό:
- Η Κρήτη ήταν κέντρο εμπορίου και πολιτισμού στο Αιγαίο.
- Από εκεί, ταξιδιώτες μπορούσαν να περάσουν στα νησιά και από αυτά στις ηπειρωτικές ακτές της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής.
- Η μεγάλη καταστροφή θα μπορούσε να συνδέεται με την έκρηξη της Θήρας (Σαντορίνης) γύρω στο 1600 π.Χ.
Επιπλέον, το σημείο όπου ο Πλάτωνας γράφει ότι η Ατλαντίδα ήταν «μεγαλύτερη από τη Λιβύη και την Ασία μαζί» μπορεί να προέρχεται από παρανόηση του αρχικού κειμένου, το οποίο ίσως έλεγε ότι βρισκόταν «ανάμεσα στη Λιβύη και την Ασία», δηλαδή στο Αιγαίο.
Συχνές Ερωτήσεις
Την τοποθετούσε πέρα από τις Στήλες του Ηρακλή, πιθανότατα στο Γιβραλτάρ.
Γιατί τα χαρακτηριστικά που περιγράφει ο Πλάτωνας ταιριάζουν με τον Μινωικό πολιτισμό και την καταστροφή της Θήρας.
Ήταν η θάλασσα που πήρε το όνομά της από τον βασιλιά Άτλαντα, όχι απαραίτητα ο σημερινός Ατλαντικός Ωκεανός.
Η πλειοψηφία των ιστορικών θεωρεί ότι πρόκειται για μυθοποιημένη εκδοχή πραγματικών γεγονότων, όπως η μινωική καταστροφή.
Χρησιμοποίησε τον μύθο για να διδάξει πολιτικά και φιλοσοφικά μαθήματα σχετικά με την ύβρη και την πτώση των μεγάλων πολιτισμών.
