Μια ανακάλυψη που αλλάζει την κατανόηση της εξέλιξης των ερπετών
Επιστήμονες εντόπισαν τον αρχαιότερο γνωστό πρόγονο των σαυρών σε μια παραλία στο Ντέβον της νοτιοδυτικής Αγγλίας. Το απολίθωμα, ηλικίας 242 εκατομμυρίων ετών, ανήκει στη Μέση Τριαδική περίοδο, λίγο πριν την εμφάνιση των δεινοσαύρων.
Το μικρό ερπετό, που δεν ξεπερνούσε σε μέγεθος μια ανθρώπινη παλάμη, διέθετε υπερμεγέθη δόντια για να θηρεύει έντομα, όπως κατσαρίδες. Η ανακάλυψη θεωρείται καθοριστική, καθώς το τοποθετεί ως το παλαιότερο μέλος της ομάδας λεπιδοσαύρων (lepidosauria), από την οποία προέρχονται οι σημερινές σαύρες, τα φίδια και το τουατάρα της Νέας Ζηλανδίας.
Ένα απολίθωμα που ξαναγράφει την ιστορία
Το σκελετό εντόπισαν ερευνητές το 2015 σε περιοχή πλούσια σε απολιθώματα. Η μελέτη του κράτησε χρόνια, με τα αποτελέσματα να δημοσιεύονται πρόσφατα στο περιοδικό Nature.
Σύμφωνα με τον Dan Marke του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, το απολίθωμα αμφισβητεί παλαιότερες αντιλήψεις για την εξέλιξη των ερπετών. Παραδόξως, το ζώο δεν εμφάνιζε χαρακτηριστικά που οι επιστήμονες περίμεναν να δουν σε πρώιμους λεπιδοσαύρους, κάτι που τους οδηγεί να επανεξετάσουν τη μετάβαση από τους αρχαίους προγόνους στις σύγχρονες μορφές.
Αρχαία χαρακτηριστικά που προκαλούν έκπληξη
Σε αντίθεση με τις σημερινές σαύρες και τα φίδια, το ερπετό δεν είχε μερικώς αρθρωτό κρανίο ούτε πρόσθετα δόντια στον ουρανίσκο. Αντίθετα, το πιο εντυπωσιακό του γνώρισμα ήταν τα μεγάλα δόντια, τα οποία πιθανότατα χρησιμοποιούσε για να σπάει το σκληρό περίβλημα των εντόμων.
Ένα ακόμη ιδιαίτερο στοιχείο ήταν η ύπαρξη ενός οστού που εκτεινόταν από το μάγουλο έως τη γνάθο – χαρακτηριστικό που σήμερα συναντάμε μόνο στο τουατάρα, το λεγόμενο «ζωντανό απολίθωμα».
Η συμβολή της τεχνολογίας
Το απολίθωμα ήταν εξαιρετικά μικρό, με το κρανίο να φτάνει μόλις τα 1,5 εκατοστά. Για να το μελετήσουν, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το Ευρωπαϊκό Σύγχροτρον Ακτινοβολίας στη Γαλλία. Το σύστημα αυτό λειτουργεί σαν πανίσχυρο μικροσκόπιο, παράγοντας ακτίνες Χ δισεκατομμύρια φορές φωτεινότερες από εκείνες των νοσοκομειακών μηχανημάτων.
Χάρη σε αυτή την τεχνολογία, οι ερευνητές μπόρεσαν να δημιουργήσουν λεπτομερείς εικόνες της δομής του κρανίου και να αναγνωρίσουν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του ζώου.
Νέα 3D τεχνολογία βοηθά ρομπότ να αποκαλύπτουν μυστικά απολιθωμάτων – Αρχαία Ελληνικά
Η ονομασία του νέου είδους
Το νέο είδος ονομάστηκε Agriodontosaurus helsbypetrae, από τον γεωλογικό σχηματισμό Helsby Sandstone όπου βρέθηκε. Η ανακάλυψή του προσφέρει πολύτιμη εικόνα για τα πρώτα στάδια της εξέλιξης των ερπετών και φωτίζει τις απαρχές μιας ομάδας που μετέπειτα διαφοροποιήθηκε σε χιλιάδες είδη σε όλο τον κόσμο.
