Ποιοι ήταν οι Βάραγγοι;
Οι Βάραγγοι, γνωστοί και ως ανατολικοί Βίκινγκς, υπήρξαν γενναίοι πολεμιστές, ατρόμητοι ταξιδιώτες και έμποροι που κυριάρχησαν στην Ευρώπη από τον 10ο έως τον 15ο αιώνα. Με τεράστιο ανάστημα και δύναμη, κρατούσαν τσεκούρια και σκόρπιζαν τον φόβο όπου εμφανίζονταν. Δεν αποδέχονταν σεξουαλικούς περιορισμούς και περιέφεραν τη δόξα τους από τον σκανδιναβικό Βορρά έως τις ακτές της Κωνσταντινούπολης.
Οι πηγές και ο μύθος γύρω από τους Βάραγγους
Η ιστορία τους παραμένει συχνά θολή, καθώς οι πηγές που διαθέτουμε είναι μίγμα εμπορικών επιστολών, ανώνυμων αφηγήσεων και ηρωικών επών. Το όριο ανάμεσα στον θρύλο και το ιστορικό γεγονός είναι λεπτό. Έτσι, οι Βάραγγοι εντάσσονται σε μια αφήγηση που ταλαντεύεται διαρκώς μεταξύ Ιστορίας και μυθολογίας.
Οι Βάραγγοι και το Βυζάντιο
Η πρώτη τους εμφάνιση καταγράφεται το 860 μ.Χ., όταν οι Ρως και οι Βάραγγοι επιτέθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, προκαλώντας τρόμο στον Πατριάρχη Φώτιο. Για τους Βυζαντινούς ιστορικούς, οι Βάραγγοι έγιναν γνωστοί κυρίως ως επίλεκτο ένοπλο σώμα που προστάτευε τον αυτοκράτορα. Το φημισμένο «Βαράγγειο σώμα» αποτελούταν από Σκανδιναβούς, Βίκινγκς και Άγγλους πολεμιστές.
Ο πολιτισμικός τους ρόλος
Σύμφωνα με τον καθηγητή Μεσαιωνικής Ιστορίας Σβέριρ Γιάκομπσον, στο βιβλίο του «Οι Βάραγγοι. Στην άγια φωτιά του Θεού», η σημασία τους δεν περιορίζεται στη στρατιωτική ισχύ. Εξίσου σημαντικός είναι ο πολιτισμικός και πολιτικός περίγυρος που διαμόρφωσαν. Παρά τον πρωτογονισμό τους, είχαν σταθερά θετικές σχέσεις με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και συχνά λειτουργούσαν ως έμποροι, τυχοδιώκτες και διπλωμάτες.
Οι Βάραγγοι ως έμποροι και ταξιδιώτες
Πολλά στοιχεία δείχνουν ότι οι Βάραγγοι εγκαθίσταντο κοντά σε εμπορικούς σταθμούς και γεωγραφικούς κόμβους. Αυτό σημαίνει ότι δεν έπαιξαν μόνο ρόλο σε πολεμικές επιχειρήσεις, αλλά και στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας και στη σύνδεση των περιοχών της ηπείρου. Η κινητικότητα και οι εμπορικές τους συναλλαγές συνέβαλαν στη διάδοση αγαθών και πολιτισμικών επιρροών.
Η διπλή τους εικόνα
Οι Βάραγγοι παραμένουν γοητευτικές μορφές που κινούνται μεταξύ θρύλου και πραγματικότητας. Από τη μία, η βία, η πολεμική αρετή και τα αχαλίνωτα ήθη τους. Από την άλλη, οι εμπορικές συναλλαγές, οι διπλωματικές σχέσεις και ο ρόλος τους στην πολιτική σκηνή της Ευρώπης. Αυτή η διπλή εικόνα εξηγεί γιατί εξακολουθούν να μας απασχολούν και να εμπνέουν τόσο την Ιστορία όσο και τη λογοτεχνία.
