Ο Νέρων: Ο πιο μισητός αυτοκράτορας της Ρώμης, αλλά λατρεμένος στην Ελλάδα
Ο Νέρων θεωρείται από πολλούς ως ο χειρότερος Ρωμαίος αυτοκράτορας. Οι ιστορικές πηγές μιλούν για έναν αιμοσταγή, διεστραμμένο και αυταρχικό ηγεμόνα που έκαψε τη Ρώμη και δίωξε τους Χριστιανούς. Παρ’ όλα αυτά, οι Έλληνες τον τίμησαν σαν ευεργέτη, απελευθερωτή και νέο Απόλλωνα. Πώς εξηγείται αυτή η αντίφαση;
Ο Νέρων και η Δυτική Παράδοση του “Αντίχριστου”
Από τον 5ο αιώνα μ.Χ., εκκλησιαστικοί συγγραφείς όπως ο Ιερώνυμος συνέδεσαν τον Νέρωνα με τον “Άνθρωπο της Ανομίας” που περιγράφει ο Απόστολος Παύλος. Αιώνες αργότερα, ο Γάλλος φιλόσοφος Ερνέστ Ρενάν χαρακτήρισε τον Νέρωνα ως “Αντίχριστο”. Έτσι, ο αυτοκράτορας πέρασε στη συλλογική μνήμη της Δύσης ως σύμβολο διαφθοράς και παραφροσύνης.
Γιατί οι Ρωμαίοι Ιστορικοί Μίσησαν τον Νέρωνα
Τρεις βασικές πηγές μάς δίνουν την εικόνα του Νέρωνα: ο Τάκιτος, ο Σουητώνιος και ο Δίων Κάσσιος.
- Ο Τάκιτος και ο Σουητώνιος έγραψαν επί δυναστείας των Φλαβίων, όταν η δυσφήμιση της προηγούμενης δυναστείας εξυπηρετούσε πολιτικά συμφέροντα.
- Ο Δίων Κάσσιος, πιο απομακρυσμένος χρονικά, δίνει συχνά ηπιότερες περιγραφές.
Οι ιστορικοί αυτοί βασίστηκαν σε φήμες, κουτσομπολιά και εχθρικές πηγές, γι’ αυτό και η εικόνα του Νέρωνα παρουσιάζεται τόσο σκοτεινή.
Η Μεγάλη Πυρκαγιά της Ρώμης
Το 64 μ.Χ. η Ρώμη καταστράφηκε από μια τεράστια πυρκαγιά.
- Ο Τάκιτος αναφέρει ότι κυκλοφόρησε φήμη πως ο Νέρων έβαλε τη φωτιά για να ξαναχτίσει την πόλη όπως ήθελε.
- Ωστόσο, τέτοιες πυρκαγιές ήταν συχνές και δεν υπάρχει απόδειξη ότι ο ίδιος ευθυνόταν.
- Ο Νέρων, αντίθετα, έδειξε ζήλο στην ανοικοδόμηση, πράγμα που τροφοδότησε τις υποψίες.
Για να αποσείσει τις κατηγορίες, κατηγόρησε τους Χριστιανούς, οδηγώντας τους σε σκληρούς διωγμούς. Αυτό σημάδεψε ανεξίτηλα την υστεροφημία του.
Γιατί οι Έλληνες Εξυμνούσαν τον Νέρωνα
Στην Ελλάδα η εικόνα του Νέρωνα ήταν εντελώς διαφορετική.
- Οι Έλληνες δεν είχαν πρόσβαση σε φήμες και κουτσομπολιά της Ρώμης.
- Τον γνώριζαν μόνο από νομίσματα, αγάλματα και επίσημες ανακοινώσεις.
- Ο Νέρων λάτρευε τον ελληνικό πολιτισμό και συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις.
- Στην περιοδεία του (66–68 μ.Χ.) ανακοίνωσε την απαλλαγή της Αχαΐας από φόρους – μια τεράστια ελάφρυνση για τους Έλληνες.
Ως αποτέλεσμα, οι Έλληνες τον τίμησαν με επιγραφές, μνημεία και τον χαρακτήρισαν νέο Απόλλωνα και απελευθερωτή. Ακόμα και στον Παρθενώνα υπήρχε επιγραφή προς τιμήν του.
Η Διπλή Εικόνα του Νέρωνα
Ο ίδιος άνθρωπος πέρασε στην ιστορία με δύο εντελώς διαφορετικές εικόνες:
- Στη Ρώμη ως τύραννος, ψυχοπαθής και καταστροφέας.
- Στην Ελλάδα ως φιλέλληνας, απελευθερωτής και καλλιτέχνης.
Η αλήθεια πιθανότατα βρίσκεται κάπου στη μέση. Ο Νέρων υπήρξε αδύναμος πολιτικός, κακός διαχειριστής και βίαιος, αλλά ταυτόχρονα πρόσφερε προνόμια σε ορισμένους λαούς, όπως οι Έλληνες.
