Από τους Κυνηγούς στους Πρώτους Γεωργούς
Η περιοχή της Ελλάδας υπήρξε το λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Εδώ, πριν από τους Μινωίτες και τους Μυκηναίους, δημιουργήθηκαν οι πρώτες αγροτικές κοινότητες. Αυτές οι μικρές κοινωνίες του λίθινου αιώνα έθεσαν τα θεμέλια για τους μελλοντικούς πολιτισμούς.
Σταδιακά, λοιπόν, οι νομαδικές ομάδες κυνηγών-συλλεκτών εγκαθίστανται σε μόνιμα χωριά. Έτσι, με την πάροδο του χρόνου, η γεωργία ξεκινά από τη Μέση Ανατολή και τελικά φτάνει και στον ελλαδικό χώρο, περίπου το 7000 π.Χ. Για αυτόν τον λόγο, τότε ξεκινά η Νεολιθική Εποχή, που είναι γνωστή και ως προκεραμική περίοδος.
Πρώτοι Οικισμοί και Καθημερινή Ζωή
Οι πρώτοι νεολιθικοί οικισμοί εμφανίστηκαν στην Κνωσό της Κρήτης και σε σπήλαια όπως το Φράγχθι και η Θεόπετρα στη Θεσσαλία. Τα σπίτια ήταν μικρές καλύβες, χτισμένες κοντά η μία στην άλλη, συχνά μερικώς υπόγειες. Οι κάτοικοι ζούσαν σε εκτεταμένες οικογένειες ή φυλές.
Οι πρώτοι Έλληνες αγρότες καλλιεργούσαν σιτάρι, κριθάρι, φακές και μπιζέλια. Επίσης, εξημέρωσαν ζώα όπως αγελάδες, κατσίκες, πρόβατα, γουρούνια και σκύλους. Παράλληλα, συνέχισαν το ψάρεμα, το κυνήγι και τη συλλογή καρπών.
Εξέλιξη Τεχνολογίας και Κεραμικής
Από το 6500 π.Χ., η κεραμική έκανε την εμφάνισή της. Οι άνθρωποι άρχισαν να κατασκευάζουν αγγεία, ειδώλια και σκεύη από πηλό. Ταυτόχρονα, βελτιώθηκαν οι κατασκευαστικές τεχνικές, με σπίτια από πέτρινες βάσεις και πλίνθους.
Οι νεολιθικοί οικισμοί, όπως το Σέσκλο και η Νέα Νικομήδεια, αναπτύχθηκαν σε οργανωμένες κοινότητες. Οι αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει τα πρώτα ιερά και κοινωνικά κέντρα, ενώ η ταφή γινόταν κοντά ή και μέσα στα σπίτια.
Πολιτιστικές Εξελίξεις και Εμφάνιση Κοινωνικών Τάξεων
Σταδιακά, ορισμένοι οικισμοί, όπως το Σέσκλο και το Διμήνι, κυριάρχησαν στον χώρο. Εμφανίστηκαν μεγαλύτερα κτίρια, προστατευτικά τείχη και οχυρωμένες ακροπόλεις. Η πολιτική οργάνωση πιθανόν βασιζόταν σε τοπικούς αρχηγούς που ζούσαν σε πιο προστατευμένες περιοχές.
Οι κατασκευές έγιναν πιο ομοιογενείς. Η κεραμική του Σέσκλου ξεχωρίζει για το έντονο κόκκινο χρώμα και τα γεωμετρικά μοτίβα. Παράλληλα, αυξήθηκε ο πληθυσμός και ενισχύθηκαν οι εμπορικές ανταλλαγές.
Εμφάνιση Μετάλλων και Πρώτες Πολιτικές Οντότητες
Στο τέλος της Νεολιθικής Εποχής (μετά το 4500 π.Χ.), αρχίζει η χρήση μετάλλων όπως χαλκός, ασήμι και χρυσός. Η οικονομία διαφοροποιείται και αναπτύσσονται νέα κέντρα, όπως το Διμήνι. Η κοινωνία οργανώνεται σε τάξεις: αρχηγοί, ελεύθεροι κάτοικοι και δούλοι.
Η κατασκευή οχυρώσεων γίνεται συστηματική. Ορισμένοι πολιτισμοί, όπως ο πολιτισμός του Ραχμάνι στη Θεσσαλία, δίνουν έμφαση στην άμυνα και την οργάνωση. Στις Κυκλάδες και τα παράλια, η οικονομία βασίζεται περισσότερο στο εμπόριο και τη μεταλλουργία.
Συμπέρασμα: Το Ξεκίνημα του Ελληνικού Πολιτισμού
Η Νεολιθική Ελλάδα, λοιπόν, σηματοδοτεί τη γέννηση του πολιτισμού σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Καθώς οι άνθρωποι περνούν από απλές ομάδες κυνηγών σε οργανωμένες κοινότητες, θέτουν τα θεμέλια για όσα θα ακολουθήσουν αργότερα. Επιπλέον, η συνεχής εξέλιξη στη γεωργία, την τεχνολογία αλλά και στην κοινωνική οργάνωση προετοιμάζει το έδαφος. Έτσι, ανοίγει ο δρόμος για τους σπουδαίους πολιτισμούς της Κρήτης, των Μυκηνών και τελικά της κλασικής Ελλάδας.
