Ένα μυστήριο που διήρκεσε δεκαετίες
Για δεκαετίες, ερευνητές προσπαθούσαν να κατανοήσουν μια αινιγματική επιγραφή που βρισκόταν σε μια αρχαία χάλκινη σφίγγα από τη ρωμαϊκή επαρχία της Δακίας, η οποία αντιστοιχεί στη σημερινή Ρουμανία. Το άγαλμα, χρονολογημένο στον 3ο αιώνα, βρέθηκε τον 19ο αιώνα, αλλά κλάπηκε γύρω στο 1848 από την ιδιωτική συλλογή ενός Ευρωπαίου κόμη. Παρά την απώλειά του, διασώθηκε λεπτομερής σχέδιο που περιλάμβανε και την αινιγματική επιγραφή.
Η αποκάλυψη του κώδικα
Η επιγραφή μπέρδεψε για χρόνια τους επιστήμονες, καθώς έσπαγε τα καθιερωμένα πρότυπα: ήταν γραμμένη από δεξιά προς τα αριστερά, κάτι ασυνήθιστο για την εποχή. Ο καθηγητής Peter Revesz, του Πανεπιστημίου της Νεμπράσκα, εντόπισε πως τα γράμματα δεν ήταν άγνωστα αλλά ελληνικά, σε πιο αρχαϊκή τους μορφή.
Το μήνυμα της σφίγγας
Η αποκρυπτογράφηση αποκάλυψε πως το κείμενο δεν ήταν μια τυπική επιγραφή, αλλά ένα μετρικό ποίημα. Το περιεχόμενό του μεταφράζεται ως εξής:
«Ιδού, προσκυνήστε: εδώ βρίσκεται το ιερό λιοντάρι.»
Το μήνυμα ερμηνεύεται ως κάλεσμα σε λατρεία και τιμή προς τη σφίγγα, η οποία συμβόλιζε ένα θεϊκό και μυθικό ον.
Η μοναδικότητα της επιγραφής
Η ανακάλυψη είναι σημαντική για πολλούς λόγους. Πρώτον, δείχνει ότι η σφίγγα, ένα σύμβολο με ρίζες στην Αίγυπτο και τη Μέση Ανατολή, είχε αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία σε τοπικές λατρείες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Δεύτερον, το γεγονός ότι το κείμενο ήταν ποίημα και όχι απλή πρόζα το καθιστά εξαιρετικά σπάνιο.
Η σφίγγα παρουσιάζεται εδώ όχι απλώς ως καλλιτεχνικό έργο, αλλά ως φορέας πίστης μιας μειονοτικής θρησκευτικής παράδοσης, κάτι που σπανίως καταγράφεται στις πηγές της Ρωμαϊκής εποχής.
Ένα ίχνος απόκρυφης λατρείας
Η συγκεκριμένη ανακάλυψη καταδεικνύει ότι πέρα από τους γνωστούς θεούς και θεές της Ρώμης, υπήρχαν θρησκευτικές ομάδες που λάτρευαν μυθικά όντα όπως η σφίγγα. Έτσι, η επιγραφή της Δακίας δεν είναι μόνο αρχαιολογικό εύρημα αλλά και ιστορικό τεκμήριο μιας χαμένης πτυχής της πνευματικής ζωής της αυτοκρατορίας.
Συχνές Ερωτήσεις
Η αποκρυπτογράφηση έδειξε ότι η επιγραφή είναι ένα μετρικό ποίημα στα ελληνικά, που καλεί σε λατρεία της σφίγγας ως «ιερού λιονταριού».
Είναι μοναδική επειδή δεν ανήκει στη ρωμαϊκή επίσημη θρησκεία, αλλά καταγράφει μια μειονοτική λατρεία, ενώ παράλληλα είναι γραμμένη σε μορφή ποιήματος αντί για πρόζα.
Η μετάφραση του ποιήματος είναι: «Ιδού, προσκυνήστε: εδώ βρίσκεται το ιερό λιοντάρι.»
Η σφίγγα λειτουργούσε ως σύμβολο δύναμης και μυστικισμού, αλλά στην περίπτωση της Δακίας φαίνεται ότι συνδέθηκε με μια ιδιαίτερη θρησκευτική λατρεία, εκτός του ρωμαϊκού πανθέου.
