Η Ζωή Είναι Σκηνή: Ο Ρόλος Μας Καθορίζεται
Ο Επίκτητος διδάσκει ότι η ζωή μοιάζει με θέατρο. Ο καθένας μας παίρνει έναν ρόλο, όχι επειδή τον διάλεξε, αλλά γιατί του δόθηκε. Όπως στο θέατρο, ο «δάσκαλος» ή «σκηνοθέτης» καθορίζει αν θα παίξεις φτωχό, πλούσιο, άρχοντα ή απλό πολίτη. Το καθήκον μας είναι να παίξουμε καλά τον ρόλο που έχουμε, όχι να διαλέξουμε εμείς το σενάριο. Η ζωή δεν εξαρτάται πάντα από τη θέλησή μας.
Ο Θεός Είναι Παντού, Αλλά Και Μέσα Μας
Στον Επίκτητο, ο θεός ή ο Λόγος κυβερνά τα πάντα. Μπορεί να λέγεται θεός, θεοί ή Ζευς. Οι Στωικοί, ακολουθώντας τον Ηράκλειτο, πιστεύουν ότι υπάρχει μία δύναμη που ενώνει το σύμπαν. Αυτή η αρχή βρίσκεται παντού, αλλά και μέσα στον κάθε άνθρωπο. Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο δημιούργημα, είναι και μέρος του θεού.
Το Παράδειγμα με το Καράβι
Σε ένα άλλο απόσπασμα, ο Επίκτητος παρομοιάζει τη ζωή με ταξίδι με πλοίο. Ο Θεός είναι ο κυβερνήτης. Εμείς είμαστε επιβάτες. Όταν το πλοίο δέσει στην ακτή, μπορούμε να βγούμε και να αναζητήσουμε νερό ή να συλλέξουμε κοχύλια. Πρέπει όμως πάντα να θυμόμαστε το πλοίο. Αν ο κυβερνήτης μας καλέσει, αφήνουμε τα πάντα και επιστρέφουμε, χωρίς δισταγμό. Ό,τι και να βρούμε – οικογένεια, πλούτη ή αγάπη – δεν πρέπει να μας κρατά μακριά από το καθήκον μας.
Η Γέννηση Δεν Είναι Επιλογή Μας
Κανένας δεν διάλεξε να γεννηθεί. Ο Επίκτητος λέει ξεκάθαρα ότι «δεν γεννήθηκες επειδή το θέλησες εσύ». Παρ’ όλα αυτά, η ευθύνη μας αρχίζει από τη στιγμή που ζούμε. Κάθε άνθρωπος οφείλει να τιμήσει τον ρόλο που του δόθηκε, να τον παίξει όσο καλύτερα μπορεί. Ο θεός δίνει τη ζωή και το σενάριο, αλλά η ερμηνεία ανήκει σε εμάς.
Είσαι Κομμάτι του Θεού
Ο άνθρωπος κουβαλάει μέσα του ένα μέρος του θεού. Δεν είναι κάτι έξω από εμάς· αντίθετα, είμαστε συγγενείς με το θείο. Έτσι, σε κάθε μας πράξη, είτε σκεφτόμαστε, είτε γυμναζόμαστε, είτε συζητάμε με άλλους, θρέφουμε και κινούμε τον θεό μέσα μας. Παράλληλα, ο Επίκτητος προειδοποιεί πως δεν πρέπει να μολύνουμε τον θεό που κουβαλάμε μέσα μας με πράξεις ή σκέψεις ανάξιες. Επομένως, η εσωτερική μας στάση και οι επιλογές μας έχουν ουσιαστική σημασία για την πνευματική μας καθαρότητα.
Η Ελευθερία Μας Είναι Η Κρίση Μας
Η ελευθερία μας βρίσκεται στην κρίση. Μπορούμε να διαλέξουμε πώς θα δούμε ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Τα γεγονότα έρχονται, αλλά το πώς θα τα αντιμετωπίσουμε είναι επιλογή μας. Ο θεός ορίζει το ταξίδι, εμείς διαλέγουμε τη στάση μας.
Να Παίξεις Καλά τον Ρόλο Σου
Μόλις «κατέβεις στη στεριά», εσύ αποφασίζεις πώς θα ζήσεις. Όλα τα υπόλοιπα τα έχει καθορίσει η μοίρα ή ο θεός. Το δικό σου καθήκον; Να ζήσεις ευτυχισμένα και να παίξεις τον ρόλο σου με αρετή και σοφία.
