Η σκληρή πραγματικότητα της Ιουδαίας τον 1ο αιώνα
Η ζωή στην Ιουδαία του 1ου αιώνα δεν ήταν εύκολη. Οι Ιουδαίοι ζούσαν υπό τη ρωμαϊκή κυριαρχία, με συνεχείς φόρους, στρατιώτες στους δρόμους και μια καθημερινότητα γεμάτη φτώχεια και αδικία. Αν γεννιόσουν με ταλέντο στους αριθμούς, οι πιθανότητες ήταν να καταλήξεις σε ένα επάγγελμα που κανείς δεν σεβόταν: τελώνης, δηλαδή συλλέκτης φόρων για λογαριασμό της Ρώμης.
Ας δούμε γιατί αυτή η επιλογή ζωής κατέληγε σε μια πορεία πλούτου, αλλά και πλήρους κοινωνικής απομόνωσης.
Παιδικά χρόνια σε κατεχόμενη γη
Γεννημένος σε φτωχή ιουδαϊκή οικογένεια, μεγάλωνες σε μια κοινωνία που μισούσε τους Ρωμαίους. Ο πατέρας σου έβριζε κάθε φορά που πλήρωνε φόρους, η μητέρα σου προσευχόταν για σωτηρία, και εσύ μετρούσες κάθε ελιά και κάθε κατσίκι για να βγει το φαγητό.
Από μικρός μάθαινες αριθμητική, όχι από πολυτέλεια αλλά από ανάγκη. Τα μαθηματικά ήταν επιβίωση, γιατί κάθε μήνα ο Ρωμαίος συλλέκτης φόρων έπαιρνε ό,τι ήθελε.
Η στιγμή που ξεχώρισες
Η εξυπνάδα σου στα μαθηματικά δεν πέρασε απαρατήρητη. Σε ηλικία 16 ετών, αντί να σπουδάζεις την Τορά ή να δουλεύεις με ζώα και χωράφια, βρέθηκες να εκπαιδεύεσαι από Ρωμαίο αξιωματούχο.
Μιλούσες Αραμαϊκά και Λατινικά, ήξερες να κρατάς λογαριασμούς και ήσουν το τέλειο εργαλείο για τη ρωμαϊκή διοίκηση. Έτσι έγινες gaba – ένας μικρός τελώνης.
Το μίσος των δικών σου
Η πρώτη σου δουλειά ήταν να μαζεύεις διόδια, τέλη αγοράς και μικρούς φόρους. Αυτό όμως σε στιγμάτισε.
Οι φίλοι σου σε απέφευγαν, οι συγγενείς σε αποκαλούσαν «σκύλο των Ρωμαίων», και η οικογένειά σου σε αποκήρυξε. Η μητέρα σου σε είδε σαν ξένο, ο πατέρας σου σε έβριζε, και οι γείτονες σε φτύνανε στον δρόμο.
Μπορεί να είχες μισθό και λιγότερους ξυλοδαρμούς, αλλά είχες χάσει κάθε κοινωνική θέση.
Η άνοδος στην εξουσία
Με τα χρόνια προάχθηκες σε publicanus, έναν επίσημο Ρωμαίο φοροεισπράκτορα. Είχες πολυτελές σπίτι, μωσαϊκά, δούλους και δώρα από Ρωμαίους αξιωματούχους.
Όμως στους δικούς σου ήσουν «ακάθαρτος». Δεν επιτρεπόταν να μπεις στη συναγωγή, δεν σε δέχονταν σε γάμους, δεν σε αποκαλούσαν με το όνομά σου.
Η φήμη σου ήταν χαμηλότερη και από λεπρό.
Μια ζωή στην απομόνωση
Παρά τον πλούτο, έμενες μόνος. Η γυναίκα σου σε παντρεύτηκε από ανάγκη, το παιδί σου δεν ήθελε να πάρει το όνομά σου, και οι συγγενείς σου αρνούνταν να σε αναγνωρίσουν.
Ζούσες σε σπίτι πολυτελές, αλλά με κλειστές πόρτες και φρουρούς, γιατί ο κόσμος σε μισούσε. Ήσουν παγιδευμένος: πολύ Ρωμαίος για τους Ιουδαίους, πολύ Ιουδαίος για τους Ρωμαίους.
Η πτώση
Στα 50 σου, μετά από δεκαετίες υπηρεσίας, η Ρώμη απλώς σε αντικατέστησε με έναν νεότερο. Χωρίς προειδοποίηση, χωρίς τιμή.
Συνταξιοδοτήθηκες πλούσιος, αλλά χωρίς καμία αγάπη ή σεβασμό. Στην αγορά δεν σου πουλούσαν αν δεν έστελνες υπηρέτη. Στις οικογενειακές γιορτές σε έφτυναν. Τα παιδιά σε έβλεπαν σαν παράδειγμα προδοσίας.
Ο θάνατος χωρίς μνήμη
Πέθανες στα 60 σου, ήσυχα στο κρεβάτι, κάτι σπάνιο για τελώνη. Στην κηδεία ήρθαν μόνο οι υπηρέτες σου και ένας γείτονας για να φτύσει στον τάφο.
Το όνομά σου δεν μνημονεύτηκε στην προσευχή, δεν έμεινε σε κανένα αρχείο της συναγωγής. Το σπίτι σου πουλήθηκε ως «καταραμένο». Τα παιδιά έπαιζαν πάνω στον τάφο σου.
Ο γιος σου έγινε αρτοποιός και δεν μιλούσε ποτέ για σένα.
Συμπέρασμα
Η ζωή του Ιουδαίου τελώνη στην Ιουδαία του 1ου αιώνα ήταν μια διαρκής τραγωδία:
- Πλούτος χωρίς τιμή
- Εξουσία χωρίς σεβασμό
- Οικογένεια χωρίς αγάπη
- Θάνατος χωρίς μνήμη
Η Ρώμη σε χρησιμοποίησε και μετά σε πέταξε. Οι δικοί σου σε μίσησαν για πάντα. Και το όνομά σου έμεινε μόνο σαν παράδειγμα προς αποφυγή.
