Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία: 12 Αιώνες Δόξας και Κατάρρευσης

Η Γέννηση της Ρώμης

Η Ρώμη, χτισμένη πάνω σε επτά λόφους δίπλα στον ποταμό Τίβερη, ξεκίνησε ως ένας μικρός λατινικός οικισμός. Χάρη στη γεωγραφική της θέση, βρέθηκε στο σταυροδρόμι εμπορικών διαδρομών ανάμεσα στους Ετρούσκους του βορρά και τις ελληνικές αποικίες του νότου. Από την αρχή υπήρξε ανοιχτή πόλη, προσφέροντας άσυλο σε πρόσφυγες, φυγάδες και σκλάβους, μετατρέποντάς τους σε πλήρεις πολίτες.

Μύθος και Βασιλείς

Σύμφωνα με τον μύθο, ο Ρωμύλος και ο Ρέμος, απόγονοι του Τρώα ήρωα Αινεία, ίδρυσαν την πόλη. Ο Ρωμύλος, μετά από διαμάχη, σκότωσε τον αδελφό του και έγινε ο πρώτος βασιλιάς. Οι επτά βασιλείς της Ρώμης άφησαν σημαντικές παρακαταθήκες, όπως το ημερολόγιο, τα πρώτα συστήματα διακυβέρνησης και τον Καπιτώλιο.

Από Βασιλεία σε Δημοκρατία

Το 509 π.Χ., μετά την εκδίωξη του τελευταίου βασιλιά, ιδρύθηκε η Ρωμαϊκή Δημοκρατία, όπου οι δύο ύπατοι, εκλεγμένοι για ένα έτος, κυβερνούσαν ενώ η Σύγκλητος ασκούσε εποπτεία, και η κοινωνία, χωρισμένη σε πατρικίους και πληβείους, έβλεπε τους δεύτερους να διεκδικούν σταδιακά πλήρη πολιτικά δικαιώματα.

Η Στρατιωτική Ισχύς

Μετά την καταστροφή της Ρώμης από τους Γαλάτες το 390 π.Χ., οι Ρωμαίοι αναδιοργάνωσαν τον στρατό τους και, με τις λεγεώνες ενισχυμένες από συμμάχους, κατέκτησαν όλη την Ιταλία· στη συνέχεια συγκρούστηκαν με την υπερδύναμη της εποχής, την Καρχηδόνα, και οι τρεις Καρχηδονιακοί Πόλεμοι (264–146 π.Χ.) οδήγησαν στην ολοκληρωτική της καταστροφή και στην αδιαμφισβήτητη κυριαρχία της Ρώμης στη Μεσόγειο.

Η Πολιτιστική Επίδραση της Ελλάδας

Μετά την κατάκτηση της Ελλάδας, η ρωμαϊκή ελίτ υιοθέτησε τη γλώσσα, την παιδεία και την τέχνη των Ελλήνων. Η ελληνική έγινε δεύτερη επίσημη γλώσσα, ενώ η ρητορική και η φιλοσοφία άνθισαν.

Κρίση και Εμφύλιοι

Η συσσώρευση πλούτου στους λίγους και η εξαθλίωση των μικρών αγροτών προκάλεσαν κοινωνικές αναταραχές. Οι Γράκχοι προσπάθησαν να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις υπέρ των φτωχών, αλλά δολοφονήθηκαν. Σύντομα, οι λεγεώνες έγιναν πιστές στους στρατηγούς τους, οδηγώντας σε εμφύλιες συγκρούσεις, όπως αυτή του Καίσαρα με τον Πομπήιο.

Από Δημοκρατία σε Αυτοκρατορία

Ο Ιούλιος Καίσαρας, μετά τις κατακτήσεις του, συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες, αλλά δολοφονήθηκε το 44 π.Χ. Ο θετός του γιος, Οκταβιανός Αύγουστος, επικράτησε και κυβέρνησε για 43 χρόνια, εγκαινιάζοντας την Ρωμαϊκή Ειρήνη, μια περίοδο ειρήνης και ευημερίας.

Η Ακμή και οι Καλοί Αυτοκράτορες

Ο 2ος αιώνας μ.Χ. θεωρείται χρυσή εποχή. Ο Τραϊανός επέκτεινε την αυτοκρατορία στο μέγιστο της μέγεθος, ενώ ο Αδριανός ενίσχυσε την άμυνα και κατασκεύασε το Πάνθεον. Ο Μάρκος Αυρήλιος, «φιλόσοφος-αυτοκράτορας», έγραψε τους Στοχασμούς εν μέσω στρατιωτικών εκστρατειών.

Η Παρακμή

Μετά τον Κόμμοδο, η Ρώμη βυθίστηκε σε πολιτική αστάθεια, οικονομική κρίση και εξωτερικές επιθέσεις. Ο Διοκλητιανός χώρισε την αυτοκρατορία σε τέσσερα μέρη, ενώ ο Κωνσταντίνος ίδρυσε την Κωνσταντινούπολη και νομιμοποίησε τον Χριστιανισμό. Το 395 μ.Χ., η αυτοκρατορία χωρίστηκε οριστικά σε ανατολική και δυτική.

Το Τέλος

Το 476 μ.Χ., η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατέρρευσε από τις επιδρομές των γερμανικών φύλων. Η Ανατολική Αυτοκρατορία, γνωστή ως Βυζάντιο, συνέχισε για ακόμη χίλια χρόνια.