Ποια ήταν η Mos’anne;
Η Mos’anne ήταν γυναίκα της Μεσολιθικής εποχής που έζησε πριν από περίπου 10.500 χρόνια. Το όνομά της, που προέκυψε μέσα από δημόσια ψηφοφορία, παραπέμπει στην κοιλάδα του ποταμού Meuse στο Βέλγιο. Επειδή το κρανίο της διατηρήθηκε σε εξαιρετική κατάσταση, αποτέλεσε την ιδανική βάση για ένα φιλόδοξο πρότζεκτ που συνδυάζει αρχαιολογία, γενετική και καλλιτεχνική αναπαράσταση.
Πώς «αναγεννήθηκε» η Mos’anne;
Η ανακατασκευή πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης. Στόχος ήταν να φωτιστεί η ζωή των τελευταίων κυνηγών-τροφοσυλλεκτών της περιοχής. Η ομάδα, με επικεφαλής την Isabelle de Groote, συνέλεξε μορφολογικά δεδομένα από το κρανίο και προχώρησε σε ανάλυση αρχαίου DNA. Στη συνέχεια, το υλικό παραδόθηκε στους διάσημους Ολλανδούς «παλαιο-καλλιτέχνες» Alfons και Adrie Kennis, οι οποίοι μετέτρεψαν την επιστημονική πληροφορία σε ένα πρόσωπο με χαρακτήρα.
Τι αποκάλυψε το DNA;
Τα οστά της Mos’anne περιείχαν αρκετό διατηρημένο γενετικό υλικό. Χάρη σε αυτό:
- Προσδιορίστηκε ότι ανήκε γενετικά στους δυτικούς κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες (Western Hunter-Gatherers).
- Τεκμηριώθηκαν πολύ σκούρο δέρμα και γαλάζια μάτια, ένα μοτίβο γνωστό και από τον «Άνθρωπο του Τσένταρ» (~10.000 ετών).
- Η ηλικία θανάτου εκτιμήθηκε περίπου στα 35–60 έτη.
Με άλλα λόγια, η γενετική δεν έδωσε μόνο συγγένειες. Έδωσε και χρώμα στην εικόνα της.
Η υπογραφή των Kennis: από τα δεδομένα στον χαρακτήρα
Οι Kennis εργάστηκαν πάνω στην ανατομία με ιατροδικαστική ακρίβεια. Ωστόσο, δεν έμειναν εκεί. Σμίλεψαν μυ-προς-μυ το πρόσωπο με πηλό και πρόσθεσαν στοιχεία που προτείνουν οι αρχαιολόγοι: ώχρα στην κορδέλα κεφαλής, φτερά πάπιας και κοσμήματα από τρυπημένα δόντια ζώων. Έτσι, η Mos’anne δεν έγινε μόνο «σωστή». Έγινε και ζωντανή—με ελαφρώς νευρικό βλέμμα και καθαρά γαλανά μάτια που συναντούν το δικό μας.
Τι γνωρίζουμε και τι μένει ανοιχτό
Γνωρίζουμε ήδη το γενετικό της προφίλ, τα βασικά γνωρίσματα και την ηλικία της. Ωστόσο, οι ερευνητές στη Γάνδη συνεχίζουν να αναλύουν δείγματα για να κατανοήσουν καλύτερα τη διατροφή και τις καθημερινές πρακτικές της ομάδας της. Έτσι, καθώς προστίθενται νέα δεδομένα, η εικόνα της Mos’anne γίνεται ολοένα και πιο συγκεκριμένη.
Γιατί μας αφορά σήμερα;
Επειδή η Mos’anne φέρνει την προϊστορία σε απόσταση αναπνοής. Βλέπουμε ένα πρόσωπο, όχι απλώς ένα κρανίο ή έναν χάρτη γονιδίων. Επιπλέον, η συνεργασία επιστήμης και τέχνης δείχνει πώς η αρχαιολογία μπορεί να μιλήσει σε ευρύτερο κοινό—καθαρά, με ακρίβεια και συναίσθημα.
Συχνές Ερωτήσεις
Προέκυψε από δημόσια ψηφοφορία και παραπέμπει στην κοιλάδα του ποταμού Meuse.
Στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης (Βέλγιο), σε συνεργασία με ομάδα αρχαιολόγων και γενετιστών.
Σκούρο δέρμα, γαλανά μάτια και ένταξη στους δυτικούς κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες. Η ηλικία θανάτου της εκτιμάται στα 35–60 έτη.
Μετέτρεψαν τα μορφολογικά και γενετικά δεδομένα σε ρεαλιστική προτομή, δίνοντας έμφαση στον «χαρακτήρα» πέρα από την ανατομία.
