Σύνοψη
- Κατάσχεση δύο ρωμαϊκών μωσαϊκών με ελληνική επιγραφή στη Γαζίαντεπ.
- Απεικονίζουν θαλάσσια θεότητα, Νηρηίδες και Τρίτωνες.
- Αντικατοπτρίζουν την επιρροή της ελληνικής κουλτούρας στη ρωμαϊκή τέχνη.
- Εντάσσονται στη μακραίωνη παράδοση μωσαϊκών της Ζεύγμας.
Χρονολόγιο
- 2ος–3ος αι. μ.Χ. → Δημιουργία μωσαϊκών με θαλάσσιες θεότητες στη Ζεύγμα.
- 2018 → Επιστροφή θραυσμάτων του «Κοριτσιού των Γυφτών» από τις ΗΠΑ.
- 2023 → Το Μουσείο Ζεύγμα επιβιώνει τον μεγάλο σεισμό Τουρκίας–Συρίας.
- 2025 → Κατάσχεση δύο ρωμαϊκών μωσαϊκών με ελληνική επιγραφή στη Γαζίαντεπ.
Μια σημαντική κατάσχεση πολιτιστικής κληρονομιάς
Οι αρχές στη νοτιοανατολική Τουρκία κατάσχεσαν δύο σπάνια ρωμαϊκά μωσαϊκά που φέρουν ελληνική επιγραφή, στη διάρκεια επιχείρησης προστασίας πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή Νουρντάγ της Γαζίαντεπ.
Τρεις ύποπτοι συνελήφθησαν, ενώ τα ευρήματα παραδόθηκαν στη Διεύθυνση Μουσείου Γαζίαντεπ για φύλαξη. Οι ειδικοί τα χαρακτήρισαν ανεκτίμητα τεκμήρια της αρχαίας τέχνης.
Θαλάσσια θεά και ελληνικές επιγραφές
Το πρώτο μωσαϊκό, ορθογώνιο σε σχήμα, παρουσιάζει μια στεφανωμένη γυναικεία μορφή, πιθανότατα θαλάσσια θεά όπως η Θέτιδα. Γύρω της εικονίζονται Τρίτωνες και Νηρηίδες, μυθικά όντα που συνδέονται με τη θάλασσα.
Στο επάνω μέρος διασώζονται θραύσματα ελληνικών γραμμάτων. Οι επιγραφές ίσως αναφέρουν το όνομα της θεάς, επιβεβαιώνοντας τη διαρκή επιρροή της ελληνικής γλώσσας και κουλτούρας στη ρωμαϊκή Ανατολία.
Μυθολογική θαλάσσια σκηνή
Το δεύτερο μωσαϊκό, κυκλικό, παρουσιάζει γυμνές μορφές και θαλάσσια πλάσματα σε οβάλ διάταξη. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι απεικονίζει αλληγορικές ή μυθολογικές σκηνές, συνηθισμένες στη ρωμαϊκή τέχνη.
Σε συνδυασμό, τα δύο μωσαϊκά δημιουργούν ένα θαλάσσιο σύμπαν με κεντρική τη στεφανωμένη θεά και τους συνοδούς της.
Η ελληνορωμαϊκή κληρονομιά της Γαζίαντεπ
Η κατάσχεση αναδεικνύει τον πλούτο μωσαϊκών της περιοχής. Η Γαζίαντεπ ταυτίζεται με την αρχαία πόλη Ζεύγμα, που ιδρύθηκε από τον Σέλευκο Α΄ Νικάτορα, στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η ελληνιστική αυτή κληρονομιά εξηγεί την έντονη παρουσία ελληνικών καλλιτεχνικών προτύπων στη ρωμαϊκή περίοδο.
Σήμερα, το Μουσείο Μωσαϊκών Ζεύγμα φιλοξενεί χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα ψηφιδωτών. Το πιο διάσημο είναι το «Κορίτσι των Γυφτών», έργο του 2ου–3ου αιώνα μ.Χ., που επέστρεψε στην Τουρκία το 2018 από τις ΗΠΑ.
Συχνές Ερωτήσεις
Απεικονίζουν μια στεφανωμένη θαλάσσια θεά, πιθανότατα τη Θέτιδα, μαζί με Νηρηίδες, Τρίτωνες και άλλα μυθολογικά πλάσματα.
Η ελληνική γλώσσα και μυθολογία παρέμειναν ισχυρές στην Ανατολία, ακόμη και κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, επηρεάζοντας έντονα την τέχνη.
Παραδόθηκαν στη Διεύθυνση Μουσείου Γαζίαντεπ, όπου προστατεύονται ως πολιτιστικά αγαθά.
Η Ζεύγμα ήταν σημαντικό κέντρο ελληνιστικής και ρωμαϊκής τέχνης, γνωστή για τα μωσαϊκά της που σήμερα εκτίθενται στο Μουσείο Ζεύγμα.
Η Θέτιδα ήταν Νηρηίδα και μητέρα του Αχιλλέα, συνδεδεμένη με τη θάλασσα και τις θεϊκές δυνάμεις της.
Βιβλιογραφία
- Ersoy, Y. (2020). Roman Mosaics of Zeugma. Istanbul: Archaeology Press.
- Önal, M. (2019). Zeugma: The City of Mosaics. Gaziantep: Zeugma Museum Publications.
- Levi, D. (1971). The Mosaics of Roman and Early Byzantine Cyprus. London: Dumbarton Oaks.
- Dunbabin, K. M. D. (1999). Mosaics of the Greek and Roman World. Cambridge: Cambridge University Press.
