Ο Καθηγητής Gregory Nagy εξηγεί την αληθινή σημασία του Αχιλλέα και του Πάτροκλου
Ο καθηγητής Gregory Nagy, κορυφαίος φιλόλογος του Χάρβαρντ, μοιράζεται τη βαθιά του γνώση για το ποιοι ήταν πραγματικά οι ήρωες της Αρχαίας Ελλάδας. Μέσα από δεκαετίες μελέτης, αποκαλύπτει το τι κάνει έναν ήρωα τόσο γοητευτικό και επίκαιρο, ακόμα και σήμερα.
Οι Ήρωες της Μυθολογίας Είναι… Δυσλειτουργικοί
Ο Nagy εξηγεί ότι οι ήρωες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας είναι μεγαλύτεροι από τη ζωή – αλλά δεν είναι τέλειοι. Αντίθετα, είναι συχνά δυσλειτουργικοί, όπως και οι θεοί. Για παράδειγμα, ο Αγαμέμνονας ζητά συγγνώμη από τον Αχιλλέα, αλλά κατηγορεί τη θεά Άτη για τις πράξεις του. Ο Nagy τονίζει ότι το χάος και τα λάθη είναι ουσιαστικά στοιχεία του ηρωικού μύθου.
Κάθαρση Μέσα από τον Πόνο
Η αρχαία τραγωδία δεν προσφέρει μόνο ψυχαγωγία. Προσφέρει κάθαρση – δηλαδή, συναισθηματική εκκαθάριση. Ο θεατής ταυτίζεται με τον πόνο του ήρωα και, μέσα από αυτόν, εξαγνίζεται. Όπως λέει ο Nagy, η συμμετοχή στο πάθος (πάθος – pathos) του ήρωα λειτουργεί σαν τελετουργική εμπειρία.
Ο Αχιλλέας: Ο Σύνθετος Ήρωας
Ο Αχιλλέας είναι ίσως ο πιο πολύπλοκος ήρωας της αρχαιότητας. Στην αρχή παρουσιάζεται εγωιστής και σκληρός. Όμως, όταν πεθαίνει ο Πάτροκλος, μεταμορφώνεται. Ο θρήνος του με τον Πρίαμο στο τέλος της Ιλιάδας είναι συγκλονιστικός. Ο Αχιλλέας δεν θρηνεί μόνο για τον φίλο του. Θρηνεί για τον πατέρα του, για το πεπρωμένο του, για τον ίδιο του τον εαυτό.
Η Σημασία των Ονομάτων
Για τον Nagy, τα ονόματα των ηρώων έχουν βαθύτερο νόημα. Ο Πάτροκλος σημαίνει «δόξα των προγόνων». Ο Αχιλλέας συνδέεται με τον πόνο και το τραγούδι του πόνου. Δεν είναι απλά σύμβολα. Είναι λέξεις φορτισμένες με σημασία, που ενισχύουν τον ρόλο των χαρακτήρων μέσα στην αφήγηση.
Οι Ήρωες Ήταν και Λατρευτικά Πρόσωπα
Σύμφωνα με τον Nagy, στην αρχαιότητα οι ήρωες δεν ήταν μόνο λογοτεχνικοί χαρακτήρες. Ήταν λατρευτικά πρόσωπα. Είχαν ιερά και δεχόντουσαν προσφορές. Η σχέση του μύθου με το τελετουργικό ήταν στενή. Για τους αρχαίους, ο ήρωας ήταν πραγματικός.
Παρίδας και Παράδοση
Η αφήγηση για τον θάνατο του Αχιλλέα – ότι σκοτώθηκε από τον Πάριδα – προβληματίζει τον Nagy. Όπως εξηγεί, ο Πάριδας παρουσιάζεται αδύναμος στην Ιλιάδα. Άρα, πιθανόν ο θάνατος του Αχιλλέα να εντάσσεται σε άλλη επική παράδοση. Η διπλή φύση του Πάριδα (ονομαζόμενος και Αλέξανδρος) υποδηλώνει τη σύνδεση του με τον κόσμο των ποιμένων και τον βασιλικό ρόλο, στοιχεία που συνυπάρχουν στον μύθο.
Συμβουλή για Νεοεισερχόμενους στην Κλασική Φιλολογία
Ο Nagy κλείνει με μια συμβολική λέξη: νήπιος (νῆπιος). Μια λέξη που μεταφράζεται συνήθως ως “ανώριμος” ή “ανόητος”, αλλά στην πραγματικότητα σημαίνει αποκομμένος από τη σοφία των προγόνων. Όπως λέει, όποιος θέλει να κατανοήσει την αρχαία ελληνική ηρωική σκέψη, πρέπει να επανασυνδεθεί με αυτήν τη σοφία – μέσα από μελέτη, συζήτηση και κοινότητα.
5 thoughts on “Αρχαίος Έλληνας Ήρωας: Gregory Nagy για τον Αχιλλέα, την Κάθαρση και τον Μύθο”