Η σημασία της Κωνσταντινούπολης
Η Κωνσταντινούπολη υπήρξε για αιώνες το κέντρο του ελληνόφωνου κόσμου και πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μετά την πτώση της το 1453, έγινε πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Ελλάδα, μέσα από τη Μεγάλη Ιδέα, επιδίωκε την ένωση των εδαφών αυτών με το ελληνικό κράτος.
Τα σχέδια των Μεγάλων Δυνάμεων
Με την είσοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Σύμμαχοι σχεδίαζαν τη διανομή της.
- Η Ρωσία ήθελε την Κωνσταντινούπολη για να ελέγχει τα Στενά.
- Η Βρετανία και η Γαλλία δέχθηκαν αρχικά, επειδή χρειάζονταν τη ρωσική υποστήριξη.
- Όμως, μετά την Επανάσταση του 1917, η Ρωσία αποχώρησε από τον πόλεμο.
Έτσι, το ζήτημα της Κωνσταντινούπολης έμεινε ανοιχτό.
Η Συνθήκη των Σεβρών
Μετά την ήττα των Οθωμανών, η Συνθήκη των Σεβρών (1920) χώρισε την Αυτοκρατορία. Η Κωνσταντινούπολη προβλεπόταν να γίνει διεθνής ζώνη, υπό βρετανικό έλεγχο στην πράξη. Η Ελλάδα πήρε εδάφη στη Σμύρνη και στη Θράκη, αλλά όχι την Πόλη.
Οι λόγοι ήταν:
- Η Βρετανία ήθελε να ελέγχει όλα τα περάσματα στη Μεσόγειο.
- Οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν θεωρούσαν την Ελλάδα αρκετά ισχυρή για την Κωνσταντινούπολη.
- Δεν αναγνώριζαν την Ελλάδα ως «κληρονόμο» της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Η άνοδος του Μουσταφά Κεμάλ
Ενώ η Οθωμανική κυβέρνηση αποδέχθηκε τη συνθήκη, ο τουρκικός λαός αντιστάθηκε. Ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ οργάνωσε το κίνημα αντίστασης.
- Νίκησε τον ελληνικό στρατό στη Μικρά Ασία.
- Ανάγκασε τους Γάλλους να υποχωρήσουν από τη νότια Τουρκία.
- Προχώρησε προς την Κωνσταντινούπολη.
Οι Βρετανοί, κουρασμένοι από τον πόλεμο, δεν ήθελαν νέα σύγκρουση. Έτσι, εγκατέλειψαν την ιδέα διεθνούς ελέγχου.
Η Συνθήκη της Λωζάνης
Το 1923, η Συνθήκη της Λωζάνης αναγνώρισε τα σύνορα της σύγχρονης Τουρκίας. Η Κωνσταντινούπολη παρέμεινε τουρκική και η Ελλάδα έχασε κάθε ελπίδα για την ένταξή της στο ελληνικό κράτος.
Συμπέρασμα
Η Ελλάδα δεν πήρε την Κωνσταντινούπολη επειδή:
- Οι Βρετανοί ήθελαν να την ελέγχουν οι ίδιοι.
- Οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν έβλεπαν την Ελλάδα ως μεγάλη δύναμη.
- Ο Κεμάλ Ατατούρκ ανέτρεψε τα σχέδια με στρατιωτική ισχύ.
Η Κωνσταντινούπολη, το ιστορικό όνειρο του ελληνισμού, παρέμεινε έτσι στα χέρια της Τουρκίας.
Συχνές Ερωτήσεις
Η πόλη ήταν ιστορικό και θρησκευτικό κέντρο του ελληνισμού και κεντρικό στοιχείο της Μεγάλης Ιδέας.
Γιατί ήθελαν να την κρατήσουν υπό δικό τους έλεγχο, κυρίως η Βρετανία, και δεν θεωρούσαν την Ελλάδα αρκετά ισχυρή.
Οργάνωσε την τουρκική αντίσταση, νίκησε τους Έλληνες και ανάγκασε τους Συμμάχους να εγκαταλείψουν τα σχέδιά τους.
Η Συνθήκη της Λωζάνης (1923), που αναγνώρισε την Κωνσταντινούπολη ως τμήμα της Τουρκίας.
