Μια ανακάλυψη που αλλάζει την ιστορία της μουμιοποίησης
Νέα έρευνα αποκάλυψε ότι ορισμένες αρχαίες κοινωνίες στην Κίνα και τη νοτιοανατολική Ασία ξήραιναν τα σώματα των νεκρών με καπνό. Η πρακτική αυτή φαίνεται να εφαρμόστηκε περισσότερα από 10.000 χρόνια πριν, δηλαδή χιλιάδες χρόνια νωρίτερα από τις γνωστές αιγυπτιακές μούμιες.
Φυσική και τεχνητή μουμιοποίηση
Στην Αίγυπτο, οι μούμιες με επιδέσμους χρονολογούνται έως και 4.500 χρόνια πριν. Ωστόσο, τα παλαιότερα γνωστά παραδείγματα προέρχονται από τη Χιλή, όπου η ξηρή ατμόσφαιρα της ερήμου Ατακάμα ευνόησε τη φυσική διατήρηση.
Αντίθετα, στην Ασία, οι κοινωνίες ανέπτυξαν τεχνητή μέθοδο μουμιοποίησης με καπνό σε περιοχές με υγρό κλίμα, κάτι που θεωρήθηκε «η πιο αποτελεσματική μέθοδος» για την εποχή.
Ανασκαφές και ενδείξεις
Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν παραμορφωμένες θέσεις σκελετών σε ταφικούς χώρους στην Κίνα, το Βιετνάμ, τις Φιλιππίνες, το Λάος, την Ταϊλάνδη, τη Μαλαισία και την Ινδονησία. Τα οστά έφεραν σημάδια καψίματος, όχι όμως σε μοτίβα αποτέφρωσης.
Η ανάλυση έδειξε έκθεση σε χαμηλής θερμοκρασίας θερμότητα, γεγονός που αποδεικνύει πως ο στόχος δεν ήταν η καταστροφή αλλά η διατήρηση.
Πολιτιστική σημασία
Η μέθοδος του καπνίσματος είχε και συμβολικό χαρακτήρα. Σε κοινωνίες της Ινδονησίας και της Αυστραλίας, τα σώματα τοποθετούνταν πάνω από φωτιά που έκαιγε συνεχώς για μήνες. Οι ζωντανοί μπορούσαν έτσι να διατηρούν επαφή με τους νεκρούς, ενώ πίστευαν ότι το πνεύμα περιπλανιόταν ελεύθερα την ημέρα και επέστρεφε στο σώμα τη νύχτα.
Μια πανάρχαια παράδοση
Η ανώτερη ερευνήτρια Χσιάο-τσουν Χανγκ (Hsiao-chun Hung) από το Australian National University δήλωσε:
«Τα αποτελέσματα ήταν μια μεγάλη έκπληξη. Είναι εντυπωσιακό να ανακαλύπτουμε ότι αυτή η παράδοση είναι τόσο παλιά, συνδέοντας τις πρακτικές των αρχαίων ανθρώπων με εκείνες που επιβιώνουν ακόμη και σήμερα».
Οι ερευνητές θεωρούν ότι η μουμιοποίηση με καπνό ήταν πιθανότατα διαδεδομένη σε κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών σε τεράστιες εκτάσεις της Ασίας για πολλές χιλιετίες.
Βιβλιογραφία
- Hung, Hsiao-chun et al. (2025). Ancient mortuary practices and smoke mummification in East and Southeast Asia. Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).
- Australian National University – Research News: ANU archaeologists uncover world’s oldest mummification practices.
- AFP (2025). Ancient smoke mummification discovered in Asia thousands of years before Egypt.
- Archaeology News Network: Smoking the Dead: Early evidence of mummification practices in Asia.
- World Archaeology Magazine: The oldest mummies? Smoke preservation traditions across Asia.
